monuments logo GR

Βρίσκεστε εδώ: Αρχική » ΜΝΗΜΕΙΑ » Μνημεία Αττικής » Προτομή Σατοβριάνδου

Κατηγορία μνημείου

Πρόσωπο

Νομός

Πόλη

Προτομή Σατοβριάνδου

Προτομή Σατοβριάνδου

Η φιλοτέχνηση της προτομής του Σατοβριάνδου ανατέθηκε το 1939 στον γλύπτη Φωκίωνα Ρωκ από τον υπουργό Διοικήσεως Πρωτευούσης Κώστα Κοτζιά, ολοκληρώθηκε το 1940 και εγκαινιάστηκε στις 3 Νοεμβρίου 1968, επί δημαρχίας Δημήτριου Ρίτσου.

 

Η φιλοτέχνηση της μαρμάρινης προτομής και του βάθρου στήριξής της ανατέθηκε στον Φωκίωνα Ρωκ το 1939 από τον Κώστα Κοτζιά, τότε υπουργό Διοικήσεως Πρωτευούσης. Στο συμφωνητικό που υπογράφτηκε μεταξύ αναθέτη και γλύπτη αναφέρονται οι επιθυμητές διαστάσεις του έργου, καθώς και η θέση ανέγερσης του μνημείου, σε σημείο της Ιεράς Οδού, από όπου ο Σατοβριάνδος φέρεται να αντίκρυσε την Ακρόπολη μπαίνοντας στην Αθήνα (Πηγή 1, 2). Το έργο ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 1940, αλλά παρέμεινε σε αποθήκη του Δήμου Αθηναίων εν αναμονή της διαμόρφωσης του επιλεγμένου χώρου τοποθέτησής του. Ωστόσο, η είσοδος της χώρας στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και όσα ακολούθησαν ανέβαλαν επ’ αόριστον την τοποθέτηση και τα εγκαίνια του μνημείου (Πηγή 1).

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Τύπο της εποχής, η ξεχασμένη στα υπόγεια του Δημαρχιακού μεγάρου προτομή ανακαλύφτηκε τυχαία το 1967 (Πηγή 2). Χάρη σε υπόδειξη κάποιου ιστοριοδίφη -«γνωστού», όπως αναφέρεται, χωρίς ωστόσο να κατονομάζεται- (Πηγή 1), ο τότε Δήμαρχος Αθηναίων Γεώργιος Πλυτάς (1964-1967) πρότεινε την τοποθέτησή της στη νέα –τότε- πλατεία του Χίλτον (Πηγή 3).

 ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]

Αθήνα, στο πάρκο Ναϊάδων, που ορίζεται από τις κάθετες οδούς Ριζάρη και Μιχαλακοπούλου, με πρόσοψη επί της λεωφόρου βασ. Κωνσταντίνου, απέναντι από το πάρκο Ριζάρη.

parko naiadon

Συγκυριακά, το επόμενο έτος συμπληρώνονταν 200 χρόνια από τη γέννηση του γάλλου φιλέλληνα συγγραφέα και περιηγητή, και οργανώνονταν δεκαπενθήμερες επετειακές εκδηλώσεις στη μνήμη του από τη συσταθείσα επιτροπή εορτασμού, με πρόεδρο τον ακαδημαϊκό Ι. Θεοδωρακόπουλο και μετέχοντες την Ακαδημία Αθηνών, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και άλλα πνευματικά ιδρύματα, καθώς και τον Δήμο Αθηναίων (Πηγές 1, 4, 5). Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε και η ανέγερση της προτομής του Σατοβριάνδου στη «μικρή νέα πλατεία, πίσω από το Χίλτον», στη συμβολή των οδών: Νηρηίδων, Ιοφώντος και Βασιλέως Αλεξάνδρου (Πηγή 4).

Τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν στις 3 Νοεμβρίου 1968, ημέρα Κυριακή στις 11 το πρωί. Την αποκάλυψη έκανε ο νέος δήμαρχος Αθηναίων, Δημήτριος Ρίτσος (1967-1974), παρουσία είκοσι γάλλων επισήμων, μεταξύ των οποίων και απόγονοι του τιμώμενου φιλέλληνα (4, 5), που είχαν ήδη φτάσει αεροπορικώς στην Αθήνα (Πηγές 4, 6), ύστερα από πρόσκληση της κυβέρνησης του στρατιωτικού καθεστώτος και της Ακαδημίας, προκειμένου να παρευρεθούν στις εκδηλώσεις (Πηγή 7). Το απόγευμα της ίδιας μέρας δόθηκε δεξίωση στο Δημαρχείο προς τιμήν των επίσημων γάλλων προσκεκλημένων, μεταξύ των οποίων ήταν ο ακαδημαϊκός Τιερί Μολνιέ και ο Γεν. Γραμματέας της Ακαδημίας των Παρισίων Ζενεβουά (Πηγή 4, 6, 8). Εκτός από την ανίδρυση της προτομής εγκαινιάστηκε από τον δήμαρχο Αθηναίων έκθεση με υλικό από τη ζωή και το έργο του Σατοβριάνδου (Πηγή 9).

Σύμφωνα με τη Ζέτα Αντωνοπούλου, στο τέλος του 2002 η προτομή αποσύρθηκε από την αρχική της θέση, προκειμένου να τοποθετηθεί εκεί ο έφιππος ανδριάντας του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, έργο του Γ. Παππά και δωρεά του Βυζαντινού Μουσείου (Πηγή 2). Εν τέλει, ο ανδριάντας του Παλαιολόγου τοποθετήθηκε στο Παλαιό Φάληρο και η προτομή του Σατοβριάνδου επέστρεψε στην πόλη με νέα χωροθέτηση, στο πάρκο Ναϊάδων, επί της λεωφόρου βασ. Κωνσταντίνου. Κατά την επανατοποθέτηση του γλυπτού, στην αριστερή πλευρά του βάθρου προστέθηκε μαρμάρινο πλακίδιο με αναφορά στη δημαρχία του Νικήτα Κακλαμάνη και ημερομηνία «Μάρτιος 2008», δηλώνοντας έτσι μια νέα ζωή του μνημείου, αφήνοντας, ωστόσο, στη λήθη τις προηγούμενες.

Ο γάλλος φιλέλληνας François-Auguste-René Chateaubriand αποδίδεται με κοστούμι εποχής και δέσιμο στον λαιμό. Τεχνοτροπικά, η μορφή συνδυάζει στοιχεία ρεαλιστικής γραφής στο πρόσωπο, με έμφαση στη λιτότητα και την επιβολή των όγκων στο μπούστο. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εποχής των αποκαλυπτηρίων της προτομής, υποστηρίχτηκε ότι είχε πρότυπο μετάλλιο του David d’ Angers με τη μορφή του Σατοβριάνδου, το οποίο μάλιστα εκτέθηκε στην έκθεση που διοργάνωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του γάλλου φιλέλληνα, μεταξύ 2 και 15 Νοεμβρίου 1968 (Πηγή 5).

 

 

 

ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

 

Πρόσοψη βάσης: ΕΛΛΑΣ / ΑΥΤΟ ΤΟ ΟΝΟΜΑ / ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ / ΝΑ ΠΡΟΦΕΡΕΙ / ΧΩΡΙΣ ΣΕΒΑΣΜΟ / ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ / ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΣ 

Δεξιά πλευρά βάσης: ΔΗΜΑΡΧΟΣ / ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ / ΜΑΡΤΙΟΣ 2008


 

 

ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

 

 

ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

  1. εφ. Το Βήμα, αρ. φ. 7191, 30/10/1968, σ. 4.
  2. Αντωνοπούλου Ζέτα, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003, σ. 127, 145.
  3. εφ. Τα Νέα, αρ. φ. 6668, 16/3/1967, σ. 12.
  4. εφ. Το Βήμα, αρ. φ. 7189, 27/10/1968, σ. 4.
  5. εφ. Το Βήμα, αρ. φ. 7192, 31/10/1968, σ. 2.
  6. «Εορτασμός της επετείου 200 ετών από τη γέννηση του Γάλλου Φιλέλληνα Φρανσουά Ρενέ ντε Σατωμπριάν από το Δήμο Αθηναίων», Ε.Ο.Α. ΕΡΤ,  Τεκμήριο D1218, Κωδικός Θέματος: T2809 (διάρκεια: 00:03:06:14 - 00:03:40:03), 3/11/1968, στο http://www.avarchive.gr/portal/digitalview.jsp?get_ac_id=1218&thid=2809 (ανάκτηση: 13/4/2019).
  7. εφ. Το Βήμα, αρ. φ. 7183, 20/10/1968, σ. 16.
  8. εφ. Τα Νέα, αρ. φ. 7170, 1/11/1968, σ. 8.
  9. «Έκθεση για την επέτειο των 200 ετών από τη γέννηση του Γάλλου Φιλέλληνα ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΡΕΝΕ ΝΤΕ ΣΑΤΩΜΠΡΙΑΝ (FRANCOIS-RENE DE CHATEAUBRIAND) που διοργανώνεται από το Δήμο Αθηναίων. Την έκθεση εγκαινιάζει ο Δήμαρχος Αθηναίων ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΡΙΤΣΟΣ», Ε.Ο.Α. ΕΡΤ, κωδικός Τεκμηρίου: 0000067353, χρον/γία: 3/11/1968, στο http://archive.ert.gr/67353/ (τελευταία ενημέρωση: 22/5/2010 – ανάκτηση: 5/5/2018)

 

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

 

end faq

 

 

Ετικέτες
επιστροφή στην κορυφή