Όνομα Αλφαβητικά

# Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

# A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Επιλέξτε το όνομα

Κοραής Αδαμάντιος

Διδάσκαλος του Γένους, ένας από τους πατέρες του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, σπούδασε ιατρική στο Montpellier και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Παρίσι. Θεωρούσε τον «φωτισμό» των Ελλήνων μέσω της παιδείας ως προϋπόθεση για τον ξεσηκωμό και εξέδωσε σειρά αρχαίων συγγραφέων με εκτενή σχόλια. Στήριξε με όλη την επιρροή που είχε την Ελληνική Επανάσταση, μένοντας πιστός μέχρι το τέλος της ζωής του στις δημοκρατικές ιδέες.

Ο Αδαμάντιος Κοραής γεννήθηκε στις 27 Απριλίου 1748 στην Σμύρνη. Γονείς του ήταν ο Χιώτης έμπορος Ιωάννης Κοραής και η Θωμαΐς, το γένος Ρυσίου, κόρη του φιλολόγου Αδαμάντιου Ρυσίου, με καταγωγή από την Σμύρνη. Μεγάλωσε σε ένα θρησκευόμενο και συντηρητικό περιβάλλον, ενώ η εγγραμματοσύνη, κυρίως από την πλευρά της μητέρας του, και η κληρονομιά της βιβλιοθήκης συγγραμμάτων και χειρογράφων του παππού του, οδήγησαν τον Α. Κοραή σε έντονη φιλομάθεια από την παιδική του ηλικία «έρως παιδείας» όπως θα ανέφερε ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του, λίγο πριν τον θάνατό του. Έλαβε τις εγκύκλιες σπουδές του κοντά στον Ιθακήσιο μοναχό Ιερόθεο Δενδρινό, διευθυντή της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης. Από νεαρή ηλικία επιδόθηκε στην εκμάθηση της ιταλικής και γαλλικής γλώσσας, ως προπαρασκευή για την μετέπειτα σπουδή της λατινικής γλώσσας. Στην εκμάθηση της λατινικής γλώσσας είχε ως δάσκαλό του τον προτεστάντη ιερέα του Ολλανδικού προξενείου στην Σμύρνη Bernard Keun, ενώ ο Κοραής ανέλαβε να τον διδάξει ελληνικά, με έμφαση στον τρόπο εκφοράς του λόγου. Ο Keun επηρέασε καταλυτικά την προσωπικότητα του Κοραή και την πίστη του στον ορθό λόγο, γεγονός που στα επόμενα χρόνια της ζωής του και με αφορμή συγκεκριμένα συμβάντα, λανθασμένα θα ερμηνευόταν ως αποστροφή του για την ορθόδοξη παράδοση, Στα 1772, απεσταλμένος του πατέρα του για την αναζήτηση εμπορικών συμφωνιών (εμπόριο μεταξιού) μετέβη στο Άμστερνταμ, κοσμοπολίτικο εμπορικό λιμάνι της εποχής, όπου με συστατική επιστολή του Β. Keun συνάντησε τον θεολόγο Adrian Buurt και εντάχθηκε ως μαθητής στον κύκλο του. Για τον Κοραή το ταξίδι στο Άμστερνταμ αναδείχθηκε σε μια ευκαιρία εμβάθυνσης στις σπουδές και την καλλιέργειά του, παρά σε αφορμή για εμπορικές επαφές κι έτσι σύντομα εντάχθηκε στους λόγιους κύκλους της πόλης που περιστρέφονταν γύρω από το «Αθήναιον». Το 1778 επέστρεψε στην Σμύρνη και στο οικογενειακό του περιβάλλον, αφού προηγουμένως ανεπιτυχώς προσπάθησε να μεταβεί στην Γαλλία για σπουδές. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1782, η αίτησή του στην Ιατρική Σχολή του Montpellier έγινε δεκτή, έτσι ο Κοραής μετέβη στην περιοχή για να ξεκινήσει τις σπουδές του. Μετά από εξαετή φοίτηση στην σχολή υπέβαλε δύο διατριβές («Πυρετολογίας σύνοψις» και «Ο καθ’ Ιπποκράτην ιατρός»), αναγορευόμενος σε διδάκτορα ιατρικής (1787). Μετά το πέρας των σπουδών και παρά κάποιες τις αρχικές σκέψεις για παράταση της παραμονής του στο Montpellier ή μετάβαση προς τα Επτάνησα, αποφάσισε να μετακινηθεί στο Παρίσι.

Παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης, το 1788, έφτασε στην γαλλική πρωτεύουσα όπου και έμελλε να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του έως τον θάνατό του το 1833. Σύντομα δημιούργησε συναναστροφές και δίκτυα επικοινωνίας με πνευματικούς κύκλους του Παρισιού (ενδεικτικά με τον δικαστή και ελληνιστή Etienne Clavier και τον ακαδημαϊκό D’Ansse de Villoison). Σε αυτά τα σαράντα-πέντε χρόνια, εγκαταλείποντας ουσιαστικά την ιατρική επιστήμη, θα επιδιδόταν αποκλειστικά στην μελέτη της ελληνικής γλώσσας και γραμματείας με σκοπό τον φωτισμό του Γένους, τον οποίο συνέλαβε και θεώρησε ως αναγκαία προϋπόθεση της Παλιγγενεσίας και της ελευθερίας. Επηρεασμένος βαθύτατα από τα κοσμοϊστορικά πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που συντελούνταν την εποχή εκείνη στην γαλλική πρωτεύουσα, και τις φιλελεύθερες αρχές της Γαλλικής Επανάστασης, επιδόθηκε σε ένα συνεχές και άοκνο έργο μελέτης, συγγραφής, μετάφρασης, αντιβολής κωδίκων, κατανόησης και ανάδειξης του ελληνικού πνεύματος με απώτερο σκοπό του να το παραδώσει, μεθοδολογικά επεξεργασμένο και σχολιασμένο, στους συγχρόνους του ομογενείς. Καρπός αυτής της επίπονης και σύντονης προσπάθειας υπήρξε και η έκδοση της «Ελληνικής Βιβλιοθήκης» αποτελούμενης από 17 τόμους, (με χορηγία των αδελφών Ζωσιμά) καθώς και των «Παρέργων της Ελληνικής Βιβλιοθήκης», σειρά που αποτελούνταν από 9 τόμους. Μεταξύ των ετών 1811-1820 εξέδωσε τις ομηρικές ραψωδίες Α-Δ με διδακτικά προλεγόμενα. Στην διανομή και διακίνηση των έργων του αποφασιστική ήταν η συνδρομή των φίλων του Αλέξανδρου Βασιλείου στη Βιέννη και Ιάκωβου Ρώτα στην Τεργέστη. Ο Κοραής στην ίδια περίπου περίοδο δραστηριοποιήθηκε έντονα στην έκδοση του περιοδικού «Λόγιος Ερμής» στην Βιέννη.

Το ξέσπασμα της Επανάστασης το 1821 βρίσκει τον Κοραή ανέτοιμο για αυτή την εξέλιξη. Ο ίδιος θεωρούσε ότι χρειαζόταν να μεσολαβήσουν μερικά χρόνια ακόμα για την βελτίωση της παιδείας και τον φωτισμό του Γένους που θα οδηγούσε σε έναν επιτυχή ξεσηκωμό. Παρά ταύτα, η προοπτική της ελευθερίας τον συνεπήρε και τον οδήγησε σε έντονη δραστηριοποίηση υπέρ του Αγώνα. Ο ίδιος εντάχθηκε στο «Διευθυντήριο» του Αγώνα στο Παρίσι, με στόχο να συσπειρώσει και να εμπνεύσει ένα γενικευμένο πνευματικό κίνημα φιλελληνισμού και υποστήριξης των δικαίων της Επανάστασης στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Στην ίδια κατεύθυνση στα χρόνια αυτά εξέδωσε τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη (1821) με χρήματα συγκεντρωμένα από τους συμπατριώτες του Χιώτες, κι ένα χρόνο αργότερα τα «Ηθικά Νικομάχεια» και τον «Στρατηγικόν» του Ονησάνδρου με δικές του απευθείας μεταφράσεις σε ορισμένα χωρία. Το 1824 ακολούθησαν τα «Πολιτικά» του Πλουτάρχου με απόσπασμα «περί των ελληνικών συμφερόντων» ενώ ακολούθησαν το έργο του Ξενοφώντος «Απομνημονεύματα», ο «Γοργίας» του Πλάτωνα (1825) και άλλες σημαντικές εκδόσεις της Αττικής Πεζογραφίας. Ας σημειωθεί ότι σε όλα τα παραπάνω έργα παρεμβάλλονταν σχόλια, υπομνήματα και προλογικά μέρη με ηθικο-διδακτικό περιεχόμενο σε μορφή διαλόγου και πεζού λόγου με σαφή στόχευση την διαπαιδαγώγηση και τον φρονηματισμό των εξεγερμένων.

Οπαδός, μέχρι το τέλος της ζωής του, των δημοκρατικών ιδεών, αντιπολιτεύτηκε με σφοδρότητα τον Καποδίστρια, κατηγορούμενος μάλιστα ως ηθικός αυτουργός για τη δολοφονία του. Ο Κοραής απεβίωσε σε προχωρημένη ηλικία στις 6 Απριλίου 1833 και ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο Montparnasse του Παρισίου, δίπλα στον φίλο του Francois Thurot. Στις 11 Μαΐου 1875 έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του μπροστά από τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών, έργο του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου σε σχέδια του Ιωάννη Κόσσου. Τον Απρίλιο του 1877 έγινε μετακομιδή και ταφή των λειψάνων του στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών όπου ανεγέρθηκε ταφικό μνημείο.        

 

 

 

ΠΗΓΕΣ

 

  • Δημαράς Κ.Θ., Ο Κοραής και η εποχή του, σειρά Βασική Βιβλιοθήκη, αρ.9, εκδόσεις Αετός, Αθήνα 1953.
  • Αδαμαντίου Κοραή βίος. Συγγραφείς παρά του ιδίου, Τυπογραφείο Ν. Πάσσαρη, Αθήνα 1870.
  • Γ.Π. Κουρνούτου, «Αδαμάντιος Κοραής 1748-1833», Νέα Εστία, τόμος ΝΖ΄ (1983), τ.χ. 1355, σελ. 2-15.
  • Λήμμα «Κοραής Αδαμάντιος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. ΙΓ΄, Πυρσός 1930, σελ. 859-866.