Ακολουθώντας τον γενικό κανόνα που διέπει το μνημειακό σύνολο στη Λεωφόρο των Ηρώων, η προτομή είναι λαξευμένη σε λευκό πεντελικό μάρμαρο και εδράζεται σε μαρμάρινη βάση ύψους περίπου 2 μέτρων. Δημιουργός του ανυπόγραφου έργου είναι ο Πέτρος Ρούμπος, ένας από τους συνιδρυτές του Σωματείου Ελλήνων Γλυπτών και τακτικό μέλος του (Πηγές 1, 2).
Τεχνοτροπικά, το έργο παραμένει προσηλωμένο στις αρχές του ακαδημαϊκού ρεαλισμού (Πηγή 3), όπου ο ιδεαλισμός, η εξιδανίκευση και η ωραιοποίηση κυριαρχούν έναντι κάποιων στοιχείων ρεαλιστικής διατύπωσης, που εντοπίζονται στην ένταση των ματιών, στο πηγούνι και τον λαιμό του τιμώμενου. Σε μία προσπάθεια αποφυγής της μετωπικότητας και της ακινησίας που τη χαρακτηρίζει, το κεφάλι του ήρωα είναι ελαφρώς στραμμένο προς τα δεξιά του.
Για την απόδοση τόσο των φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών όσο και της ενδυμασίας, ο καλλιτέχνης στηρίχτηκε στον ζωγραφικό πίνακα του Διονύσιου Τσόκου (Πηγή 4), δεύτερη -μετά την απεικόνιση από τον Ε. Δημίδη (Παρίσι, 1841)- προσωπογραφία του ήρωα, πάνω στις οποίες βασίστηκαν πολλές μεταγενέστερες απεικονίσεις. Ο ήρωας αναπαρίσταται με το χαρακτηριστικό μουστάκι και τα μακριά καλοχτενισμένα μαλλιά, δείγμα της μυθικής ομορφιάς του. Ο κορμός αποδίδεται με έντονο διάκοσμο, ντυμένος εσωτερικά με πουκάμισο ανοικτό χαμηλά στον λαιμό, καλυμμένο από γελέκι με γλυπτικά κεντήματα και κουμπωμένο χαμηλά στο στέρνο. Την ενδυμασία ολοκληρώνει πανωφόρι ανοικτό και χωρίς μανίκια, ίσως μεϊντάνι, με κουμπιά και στις δύο πλευρές του (Πηγή 5). Με αυτούς τους εκφραστικούς τρόπους επιχειρείται να αποτυπωθεί εξιδανικευτικά η μνήμη του Αθανάσιου Διάκου.
Η σημερινή κατάσταση του γλυπτού είναι καλή, με φθορές που προέρχονται κυρίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Πρόσοψη βάσης: ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ / ΔΙΑΚΟΣ / 1786 - 1821
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Παυλόπουλος Δημήτρης, «Το Σωματείο Ελλήνων Γλυπτών», ένθετο Επτά Ημέρες της εφ. Καθημερινή, 25.10.1998, σελ. 19.
- Μερτύρη Αντωνία, Η καλλιτεχνική εκπαίδευση των νέων στην Ελλάδα (1836-1945), Αθήνα, ΚΝΕ/ΕΙΕ, 2000, σ. 398 σημ. 41.
- Παυλόπουλος Δημήτρης, Ζητήματα Νεοελληνικής Γλυπτικής, Αθήνα, χ.έ., 1998, σ. 157.
- Προσωπογραφία Αθανάσιου Διάκου, Δ. Τσόκος, 1861, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο http://www.nhmuseum.gr/el/fakelos-syllogon/antikeimena/8545_el/ (ανάκτηση: 12/2/2019)
- Τάκης Λάππας, «Φορεσιά κι άρματα στην Επανάσταση», Νέα Εστία, τεύχ. 546, σ. 431, προσβάσιμο στο http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=78966&code=4264&zoom=800 (ανάκτηση: 26/1/2019)
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
- «Αθανάσιος Διάκος – Athanassios Diakos», ιστ. Γλυπτά της Αθήνας, προσβάσιμο στο http://www.athenssculptures.com/2014/06/athanasios-diakos.html?q=Διάκος (ανάκτηση: 12/2/2019)
- «Αθανάσιος Διάκος (Καλλιτέχνης: Πέτρος Ρούμπος)» στο «Campus Martius - Πεδίον του Άρεως: Λεωφόρος των Ηρώων», ερευνητική εργασία μαθητών και μαθητριών της Α΄ Λυκείου του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, 2014-2015 (υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Ιωάννα Ηλιοπούλου), προσβάσιμο στο ιστολόγιο της ομάδας http://cmartius.blogspot.com/2015/03/blog-post_44.html (ανάκτηση: 12/2/2019)
- «Η προτομή του Αθανάσιου Διάκου στο Πεδίο του Άρεως», ιστ. Οδός Ελλήνων, προσβάσιμο στο https://odosell.blogspot.com/2010/12/blog-post_26.html (ανάρτηση: 26/12/2010 - ανάκτηση: 12/2/2019)
- «Φωτογραφίες από την προτομή του Αθανάσιου Διάκου στο Πεδίο του Άρεως», ιστ. Οδός Ελλήνων, προσβάσιμο στο https://odosell.blogspot.com/2010/12/blog-post_4892.html (ανάρτηση: 27/12/2010 - ανάκτηση: 12/2/2019)
end faq