Κατηγορία μνημείου

Πρόσωπο

Νομός

Πόλη

Προτομή Γρηγορίου Δικαίου ή Παπαφλέσσα

Η προτομή του Παπαφλέσσα, έργο του Κωστή Παπαχριστόπουλου, είναι μία από τις πρώτες δεκαέξι προτομές που συναποτελούν τη «Λεωφόρο των Ηρώων» στο Πεδίον του Άρεως, ανεγέρθηκαν με δαπάνη της Ελληνικής Κυβέρνησης και τα έσοδα πανελλήνιου εράνου, και εγκαινιάστηκαν το 1937.

 

Ακολουθώντας τον γενικό κανόνα που διέπει το μνημειακό σύνολο στη Λεωφόρο των Ηρώων, η προτομή είναι λαξευμένη σε λευκό πεντελικό μάρμαρο και εδράζεται σε μαρμάρινη βάση ύψους περίπου 2 μέτρων. Δημιουργός της μορφής είναι ο Κωστής Παπαχριστόπουλος, τακτικό μέλος και ένας από τους ιδρυτές του Σωματείου Ελλήνων Γλυπτών (ΠΗΓΕΣ 1, 2). Το έργο είναι ανυπόγραφο.

Ο Παπαφλέσσας απεικονίζεται μετωπικά, με ακάλυπτο κεφάλι, πυκνή μακριά γενειάδα και ιερατικό κοστούμι. Τεχνοτροπικά, η τήρηση των αρχών του ακαδημαϊκού ρεαλισμού (Πηγή 3) είναι εμφανής στη λιτή και σχηματοποιημένη ενδυμασία (Πηγή 4) και κυρίως στην προσωπογραφική διατύπωση. Με νεοϊδεαλιστικούς συμβολισμούς και απλοποιητικές τάσεις, ο δημιουργός επιχειρεί να απομνημονεύσει τον τιμώμενο με εξυψωτικά εκφραστικά μέσα (Πηγή 5). Τα τοξοειδή φρύδια και τα τονισμένα ζυγωματικά παραπέμπουν στον δυναμισμό και τη σκληρότητα του αγωνιστή, ενώ η σοβαρότητα και σεμνότητα στο βλέμμα και τη γενικότερη έκφραση, στο ιερατικό σχήμα (Πηγή 4). Η σημερινή κατάσταση του γλυπτού είναι καλή, με φθορές που προέρχονται κυρίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση.

 

 

 ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]

Αθήνα, Πεδίον του Άρεως (δυτική είσοδος): Πρώτη στη σειρά προτομή, στη δεξιά πλευρά της «Λεωφόρου των Ηρώων», με κατεύθυνση από το ηρώο του Νότη Μπότσαρη προς την κεντρική πλατεία.

pedion areos

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

 

Πρόσοψη βάσης: ΓΡΗΓ. Δ. ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ / 1788 - 1825

 

 

ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

  Στις 11 Δεκεμβρίου 2018 η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Αττικής αποφάσισε ομόφωνα την αποδοχή έγγραφου αιτήματος της 5ης Οκτωβρίου 2017 του Νικόλαου Καραβασίλη για δωρεάν χάραξη του ονόματος του γλύπτη Κωστή Παπαχριστόπουλου στην προτομή του Παπαφλέσσα (Πηγή 6). Μέχρι και τον Ιανουάριο του 2018, η απόφαση δεν είχε υλοποιηθεί.

 

ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

  1. Παυλόπουλος Δημήτρης, «Το Σωματείο Ελλήνων Γλυπτών», ένθετο Επτά Ημέρες της εφ. Καθημερινή, 25.10.1998, σελ. 19.
  2. Μερτύρη Αντωνία, Η καλλιτεχνική εκπαίδευση των νέων στην Ελλάδα (1836-1945), Αθήνα, ΚΝΕ/ΕΙΕ, 2000, σ. 398 σημ. 41
  3. Παυλόπουλος Δημήτρης, Ζητήματα Νεοελληνικής Γλυπτικής, Αθήνα, χ.έ., 1998, σ.156-157.
  4. Αντωνοπούλου Ζέτα, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003, σ. 97.
  5. Λυδάκης Στ., Οι Έλληνες Γλύπτες, τ.5: Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία-τυπολογία-λεξικό γλυπτών, Αθήνα, Μέλισσα, 1981, σ. 100.
  6. Απόφαση υπ’ αριθ. 3748/2018, Συνεδρίαση 76η, της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Αττικής

 

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

 

  • «Γρηγόριος Παπαφλέσσας - Papaflessas», ιστ. Γλυπτά της Αθήνας, προσβάσιμο στο http://www.athenssculptures.com/2014/06/gregory-papaflessas.html?q=Παπαφλέσσας (ανάκτηση: 29/1/2019)
  • «Γρηγόριος Παπαφλέσσας (Καλλιτέχνης: Κωστής Παπαχριστόπουλος)» στο «Campus Martius - Πεδίον του Άρεως: Λεωφόρος των Ηρώων», ερευνητική εργασία μαθητών και μαθητριών της Α΄ Λυκείου του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, 2014-2015 (υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Ιωάννα Ηλιοπούλου), προσβάσιμο στο ιστολόγιο της ομάδας, http://cmartius.blogspot.com/2015/03/costi.html (ανάκτηση: 29/1/2019)
  • «Η προτομή του Παπαφλέσσα στο Πεδίο του Άρεως», ιστ. Οδός Ελλήνων, προσβάσιμο στο https://odosell.blogspot.com/2011/02/blog-post_10.html (ανάρτηση: 10.2.2011 - ανάκτηση: 29.1.2019)
  • «Φωτογραφίες από την προτομή του Παπαφλέσσα στο Πεδίο του Άρεως», ιστ. Οδός Ελλήνων, προσβάσιμο στο https://odosell.blogspot.com/2011/02/blog-post_05.html (ανάρτηση: 6.2.2011 - ανάκτηση: 29.1.2019)

 

end faq

 

 

 

ΓΡΗΓ. Δ. ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ / 1788 - 1825