Η προτομή του Γεωργάκη Ολύμπιου (1772-1821) είναι τοποθετημένη στο τέρμα του ομώνυμου πεζοδρόμου στη συμβολή με την οδό Ανδρούτσου στο Κουκάκι. Είναι έργο του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη, κατασκευασμένη από ορείχαλκο. Τοποθετήθηκε στο σημείο το έτος 1997 ενώ είχε φιλοτεχνηθεί περίπου πέντε χρόνια νωρίτερα. Στην προτομή, ο Ολύμπιος αναπαρίσταται να ατενίζει αγέρωχα με το βλέμμα του στραμμένο ελαφρώς προς τα πάνω και αριστερά. Είναι ενδεδυμένος με παραδοσιακή φορεσιά ενώ φέρει μεγάλο μουστάκι και σπαστά μαλλιά. Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου πραγματοποιήθηκαν στις 10 Μαΐου 1998 συνοδεία της Φιλαρμονικής του Δήμου Αθηναίων (Πηγή 1). Η ανέγερση της προτομής υπήρξε αποτέλεσμα πρωτοβουλίας και δωρεάς του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας «Γεωργάκης Ολύμπιος» για να τιμηθεί ο Φιλικός και αγωνιστής της Επανάστασης του 1821. Ωστόσο, ο προσδιορισμός της τελικής θέσης ανέγερσης του μνημείου υπήρξε μια αρκετά περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία. Ειδικότερα, η πρώτη επιστολή του Συλλόγου Λιβαδιωτών με γνωστοποίηση της πρόθεσης δωρεάς της προτομής και με αίτημα για την παραχώρηση κατάλληλου χώρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως στο Κουκάκι υποβλήθηκε στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων στις 25 Νοεμβρίου 1993 (Πηγή 2).
Το καθ΄ ύλην αρμόδιο Συμβούλιο του Α΄ Διαμερίσματος Δήμου Αθηναίων συνεδρίασε λίγους μήνες αργότερα, στις 17 Φεβρουαρίου 1994 κάνοντας επί της αρχής δεκτό το αίτημα του συλλόγου, με την υπ’αρ. 30/1994 πράξη, αποφασίζοντας ωστόσο την τοποθέτηση του μνημείου σε ένα από τα παρτέρια πρασίνου που βρίσκονται στη συμβολή των οδών Γεωργάκη Ολυμπίου & Δημητρακοπούλου (Πηγή 3).
ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ] Γεωργάκη Ολύμπιου και Οδυσσέα Ανδρούτσου, Κουκάκι, Αθήνα |
Για την απόφαση αυτή, καταλυτικής σημασίας ήταν η έκθεση του αρμόδιου αρχιτεκτονικού τμήματος του Δήμου Αθηναίων, το οποίο γνωμοδότησε ότι στην Πλατεία Εθνικής Αντίστασης υπήρχαν ήδη τρία μνημεία διαφορετικής θεματολογίας, γεγονός που θα συντελούσε στην αισθητική και συμβολική υποβάθμιση της προτομής Γεωργάκη Ολύμπιου, προκαλώντας ένα συνονθύλευμα ετερόκλητων συμβολισμών. Λίγο καιρό αργότερα, στις 25 Απριλίου 1994 το Δημοτικό Συμβούλιο Δήμου Αθηναίων επικύρωσε την απόφαση του Διαμερισματικού Συμβουλίου με την υπ’ αριθμ. 757 πράξη του (Πηγή 4). Εντούτοις, η γνωστοποίηση των δύο αυτών αποφάσεων στον δωρητή Σύλλογο Λιβαδιωτών δεν ικανοποίησε τα μέλη του, τα οποία με νέα τους επιστολή στις 29 Ιουνίου 1994 επέμειναν στην αρχική πρότασή τους για την θέση ανέγερσης του μνημείου (Πηγή 5).
Υπό το βάρος της διαμαρτυρίας αυτής, το Συμβούλιο Α΄ Διαμερίσματος συζήτησε εκ νέου το ζήτημα στις 30 Ιουνίου 1994, οδηγούμενο σε ακύρωση της πράξης 30/1994 και ψηφίζοντας τελικά με νέα πράξη (αρ. 128-30/6/1994) την ανέγερση στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως, όπως είχε ζητηθεί από τον Σύλλογο (Πηγή 6). Το ζήτημα ωστόσο δεν τελείωσε εκεί, καθόσον το Τμήμα Μελετών Κοινόχρηστων Χώρων του Δήμου Αθηναίων με νέα τεχνική έκθεση στα τέλη Μαΐου 1995, ανακίνησε και πάλι το θέμα εμμένοντας στην αρχική απόφαση των αρχιτεκτονικών υπηρεσιών (Πηγή 7). Τελικώς, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων, με την υπ’ αριθμ. 1433 – 6/6/1995 αποφάσισε την ανέγερση του μνημείου στην αρχή του πεζοδρόμου της οδού Ολυμπίου, με την αιτιολογία ότι η ταύτιση της επωνυμίας του δρόμου με το μνημείο θα λειτουργούσε υπέρ της επαυξημένης συμβολικής του σημασίας. Συνακόλουθα, το συμβούλιο προχώρησε και σε ορισμό καλλιτεχνικής επιτροπής αξιολόγησης και παραλαβής της προτομής (Πηγή 8).
Ο Σύλλογος Λιβαδιωτών πληροφορούμενος την απόφαση αυτή αντέδρασε εκ νέου, με την επιστολή της 7ης Αυγούστου 1995 και με το αιτιολογικό ότι η τελικώς επιλεγμένη θέση θα προσέφερε περιορισμένη ορατότητα άρα και μειωμένο αντίκτυπο του μνημείου στους διερχόμενους, εν συγκρίσει με την Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως όπου το μνημείο θα προκαλούσε εντονότερο ενδιαφέρον στους επισκέπτες (Πηγή 9). Παρά τις αντιδράσεις, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εφαρμόστηκε και το μνημείο τοποθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα στην αρχή του πεζοδρόμου της Γεωργάκη Ολύμπιου στην συμβολή με την οδό Ανδρούτσου.
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Πρόσοψη βάσης: ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ / 1772 – 1821 /// ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΣΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ / ΣΗΜΑΙΝΟΝ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ / ΠΡΩΤΟΣΤΑΤΗΣΕ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 / ΠΟΛΕΜΗΣΕ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΣΤΗΝ ΜΟΛΔΟΒΛΑ/ΧΙΑ ΚΑΙ ΘΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΤΣΕΚΟΥ
Αριστερή πλευρά βάσης: ΓΛΥΠΤΗΣ Θ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Πρόσκληση αποκαλυπτηρίων προτομής του Συλλόγου Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας «Γεωργάκης Ολύμπιος», 5/1998.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Επιστολή του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας «Γεωργάκης Ολύμπιος» προς το Αρχιτεκτονικό Τμήμα του Δήμου Αθηναίων, 25/11/1993.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Απόσπασμα πρακτικών 5ης Συνεδρίασης (17/2/1994) του Συμβουλίου Α΄ Διαμερίσματος Δήμου Αθηναίων.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Απόσπασμα πρακτικών Συνεδρίασης της 25/4/1994 του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Αθηναίων.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Επιστολή του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας «Γεωργάκης Ολύμπιος» προς τον πρόεδρο του 1ου Διαμερίσματος Αθηνών Ιωάννη Κάκκο, 29/6/1994.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Απόσπασμα πρακτικών 14ης Συνεδρίασης (30/6/1994) του Συμβουλίου Α΄ Διαμερίσματος Δήμου Αθηναίων.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Τεχνική Έκθεση Τμήματος Μελετών Κοινοχρήστων Χώρων Δήμου Αθηναίων, 30/5/1995.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Συγκρότηση Καλλιτεχνικής Επιτροπής αρτιότητας για την προτομή Γ. Ολύμπιου, 4/7/1995.
- Δήμος Αθηναίων / Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος / Αρχείο Μνημείων Τμήματος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Φάκελος «Γεωργάκης Ολύμπιος», Αίτηση του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθήνας «Γεωργάκης Ολύμπιος» προς Διεύθυνση Αρχιτεκτονικού/ Τμήμα Μελετών Κοινοχρήστων Χώρων Δήμου Αθηναίων περί εγκρίσεως τοποθετήσεως προτομής Ήρωος 1821 Γ. Ολύμπιου, 7/8/1995.
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ