Η ορειχάλκινη προτομή του λογίου του Διαφωτισμού Κωνσταντίνου Οικονόμου εξ Οικονόμων (1780 - 1857) τοποθετήθηκε στην Πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής (έναντι ξενοδοχείου Hilton) τον Μάρτιο 1992. Είναι έργο του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη. Μαζί με το βάθρο το μνημείο ανέρχεται σε ύψος 2 μέτρων. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής πραγματοποιήθηκαν στις 15 Μαρτίου 1992 (προκειμένου να συμπέσουν με την Κυριακή της Ορθοδοξίας), παρουσία του τότε Υπουργού Παιδείας Γεωργίου Σουφλιά και ακαδημαϊκών (Πηγή 1). Η προτομή φιλοτεχνήθηκε το έτος 1989, κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας και δωρεάς από την Αδελφότητα Τσαριτσανιωτών Αθήνας «Κωνσταντίνος Οικονόμου ο εξ Οικονόμων» στον Δήμο Αθηναίων. Η Τσαριτσάνη Θεσσαλίας ήταν η γενέτειρα του Κωνσταντίνου Οικονόμου. Ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε την αποδοχή της δωρεάς και όρισε την ακριβή θέση του μνημείου στην συγκεκριμένη πλατεία με την πράξη υπ’ αριθμ. 11 /6-2-1992 του αρμόδιου Συμβουλίου του Α΄ Διαμερίσματος (Πηγή 2). Σχετικώς είχε γνωμοδοτήσει και η Διεύθυνση Αρχιτεκτονικού του Δήμου Αθηναίων. Εντούτοις, η οριστική θέση του μνημείου δεν προέκυψε αβίαστα, τουναντίον, συνάντησε επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις και υπήρξε αποτέλεσμα δαιδαλωδών γραφειοκρατικών διαδικασιών, υπαναχωρήσεων και ακύρωσης προηγούμενων αποφάσεων.

Το πρώτο αίτημα ανέγερσης του μνημείου στην Πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής υποβλήθηκε από την Αδελφότητα Τσαριτσανιωτών προς τον τότε Δήμαρχο Αθηναίων Νικόλαο Γιατράκο στις 29 Μαΐου 1989 (Πηγή 3). Κατόπιν αρνητικής απόφασης της δημοτικής Αρχής για την καταλληλόλητα της τοποθεσίας, η Αδελφότητα προχώρησε σε νέο αίτημα με ημερομηνία 26 Νοεμβρίου 1990 (Πηγή 4)  προς το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων αυτή τη φορά, ζητώντας τώρα την ανέγερση του μνημείου στην Πλατεία Μητροπόλεως. Η συλλογιστική απόρριψης της αρχικής τοποθεσίας εκ μέρους του Δήμου Αθηναίων οφειλόταν πιθανότατα σε προϋπάρχον αίτημα ανέγερσης μνημείου στην πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής (χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται η θεματολογία του μνημείου) από τον Σύνδεσμο Μεγαλοσχολιτών Αθήνας (Πηγή 5), αίτημα που καταρχάς είχε γίνει αποδεκτό από τον Δήμο Αθηναίων (Πηγή 6), αλλά τελικώς δεν προχώρησε. Σχεδόν ένα μήνα αργότερα μετά το δεύτερο αίτημα της Αδελφότητας Τσαριτσανιωτών, στις 28 Δεκεμβρίου 1990, η Εικαστική Επιτροπή του Πνευματικού Κέντρου γνωμοδότησε υπέρ της ανέγερσης της προτομής επί της Πλατείας Μητροπόλεως για λόγους θεματικής και συμβολικής συνάφειας του προτεινόμενου μνημείου με τον περιβάλλοντα χώρο (Πηγή 7). Με δεδομένη τη γνωμοδότηση της Εικαστικής Επιτροπής, η Αδελφότητα επανήλθε με νέο της αίτημα στις 22 Οκτωβρίου 1991, όπου μάλιστα πρότεινε ως ημερομηνία αποκαλυπτηρίων την 24η Νοεμβρίου 1991 και μάλιστα το πρωινό μετά την θεία λειτουργία και δοξολογία στον μητροπολιτικό ναό για την 110η επέτειο από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας (Πηγή 8). Ωστόσο, η θετική γνωμοδότηση της Εικαστικής Επιτροπής του Πνευματικού Κέντρου δεν οδήγησε σε ανέγερση της προτομής, καθότι η Διεύθυνση Αρχιτεκτονικού του Δήμου Αθηναίων σε τεχνική έκθεσή της στις 4 Νοεμβρίου 1991, ως απάντηση στην επιστολή της Αδελφότητας, τοποθετήθηκε κατά της επιλογής της Πλατείας Μητροπόλεως, με το αιτιολογικό ότι η συγκεκριμένη τοποθεσία είχε ήδη αρκετά αγάλματα κινδυνεύοντας με την προσθήκη ενός ακόμα να μεταβληθεί σε «υπαίθριο εκθεσιακό χώρο» (Πηγή 9). Αντιπρότεινε μάλιστα, την ανέγερση του μνημείου στην αρχικώς οριζόμενη από την Αδελφότητα θέση, εκείνη της Πλατείας Μεγάλης του Γένους Σχολής. Εξαιτίας όμως της απόκλισης απόψεων των δύο φορέων του Δήμου Αθηναίων, η Διεύθυνση Αρχιτεκτονικού προώθησε το θέμα για επίλυση στο Δημοτικό Συμβούλιο. Ωστόσο, το σχετικό έγγραφο τής επιστράφηκε λίγες μέρες αργότερα, (14 Νοεμβρίου 1991) με την επισήμανση ότι ο δήμαρχος διαφωνούσε με την επιλογή της Πλατείας Μητροπόλεως προκρίνοντας κι εκείνος την επιλογή της Πλατείας Μεγάλης του Γένους Σχολής. Κατόπιν, η απόφαση του δημάρχου κοινοποιήθηκε στην Αδελφότητα Τσαριτσανιωτών στις 26 Νοεμβρίου 1991 (Πηγή 10). Η Αδελφότητα με δύο επιστολές της στις 8 και 21 Ιανουαρίου 1992 εξέφρασε την εντονότατη δυσαρέσκειά της επιμένοντας στην καταλληλόλητα της Πλατείας Μητροπόλεως και ζητώντας άμεση επίλυση του ζητήματος (Πηγή 11).

Η πίεση που προκλήθηκε από τις διαμαρτυρίες, οδήγησε τελικώς σε νέα συνεδρίαση του Συμβουλίου Α΄ Διαμερίσματος Δήμου Αθηναίων (6 Φεβρουαρίου 1992) και την λήψη της οριστικής απόφασης για την τοποθέτηση της προτομής στην Πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής. Από τις πηγές, δεν προκύπτει κάποια νεότερη αντίδραση της Αδελφότητας Τσαριτσανιωτών ενώ όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο σημείο, το μνημείο αποκαλύφθηκε λίγο καιρό αργότερα.
Αντιδράσεις ωστόσο προκλήθηκαν από τον Σύνδεσμο Μεγαλοσχολιτών Αθήνας, ο οποίος με επιστολή του προς τον Δήμο Αθηναίων (3 Μαρτίου 1992) διαμαρτυρήθηκε εντονότατα για την τοποθέτηση του συγκεκριμένου μνημείου στην Πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής, θεωρώντας ότι αλλοίωνε τον χαρακτήρα και τους συμβολισμούς της συγκεκριμένης πλατείας η οποία είχε ονομαστεί έτσι με απόφαση του Δήμου κατά το 1958 για να τιμήσει το κοινό των Κωνσταντινουπολιτών (Πηγή 12). Η επιστολή κατέληγε ζητώντας την ακύρωση της απόφασης 11 /6-2-1992 του Συμβουλίου Α΄ Διαμερίσματος και την απομάκρυνση του μνημείου. Ο Δήμος Αθηναίων σε μια προσπάθεια κατευνασμού των αντιδράσεων επιφυλάχθηκε να επανεξετάσει το αίτημα του Συνδέσμου στο μέλλον και στο πλαίσιο νέας ανάπλασης της συγκεκριμένης πλατείας (πηγή 13), χωρίς ωστόσο να έχει συμβεί έκτοτε κάποια μετακίνηση του μνημείου.    

ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

 Μπροστινή όψη: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ Ο ΕΞ ΟΙΚΟΝΟΜΩΝ 1780 – 1857

Δυτικά του βάθρου: ΜΕΓΑΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ / ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ / ΣΤΗΘΗΚΕ ΜΕ ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ / ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΙΩΤΩΝ ΑΘΗΝΑΣ