Ακολουθώντας τον γενικό κανόνα που διέπει το μνημειακό σύνολο στη Λεωφόρο των Ηρώων, η προτομή είναι λαξευμένη σε λευκό πεντελικό μάρμαρο και εδράζεται σε μαρμάρινη βάση ύψους περίπου 2 μέτρων. Το έργο είναι ανυπόγραφο. Δημιουργός του είναι ο Θανάσης Απάρτης, ο οποίος φιλοτέχνησε την προτομή στο Παρίσι, μελετώντας –όπως ο ίδιος πληροφορεί- χαρακτικό με τη μορφή του τιμώμενου (Πηγή 1). Προφανώς αναφέρεται στο λιθόγραφο πορτραίτο του Οδυσσέα Ανδρούτσου σχεδιασμένο εκ του φυσικού από τον δανό Adam Friedel (Πηγή 2).
Ο ήρωας αναπαρίσταται με μαλλιά που αποδίδονται ολόγλυφα και ακουμπούν στους ώμους και την πλάτη, μουστάκι και σερβέτα στο κεφάλι. Είναι ντυμένος εσωτερικά με πουκάμισο ανοικτό στο στέρνο και καλύπτεται από πανωφόρι, ίσως φέρμελη (Πηγή 3). Υφολογικά, το έργο απομακρύνεται από τους καθιερωμένους τύπους του ακαδημαϊσμού και εντάσσεται σε εκείνα του μνημειακού συνόλου που διακρίνονται για σύμπτωση μορφής και περιεχομένου. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Δημήτρης Παυλόπουλος, μέσα από τους όγκους του προσώπου αποδίδεται η γενναιότητα του τιμώμενου (Πηγή 1).
| ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]
Αθήνα, Πεδίον του Άρεως (δυτική είσοδος): τέταρτη στη σειρά προτομή, στη δεξιά πλευρά της «Λεωφόρου των Ηρώων», με κατεύθυνση από το ηρώο του Νότη Μπότσαρη προς την κεντρική πλατεία.  |
Στην κατεύθυνση των ρεαλιστικών τάσεων, η προτομή συνδυάζει τη μελετημένη τεκτονική οργάνωση με την εκφραστική δύναμη του συνόλου. Ο κορμός αποδίδεται λιτά και αφαιρετικά, με καθαρούς πλαστικούς όγκους και σαφήνεια περιγραμμάτων, ενώ η έκφραση του προσώπου ακολουθεί έναν απλοποιημένο ρεαλισμό. Έτσι, μέσα από τη συνύπαρξη γενικευτικών στοιχείων, ιδεαλιστικών χαρακτηριστικών και κάποιων στοιχείων αρχαϊκής αυστηρότητας, ο δημιουργός επιτυγχάνει να προσδώσει εσωτερικότητα με τον τονισμό του ουσιαστικού έναντι του επιφανειακού. Πρόκειται, άλλωστε, για τα βασικά χαρακτηριστικά της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Απάρτη μέχρι και το 1939 (Πηγή 4).
Η σημερινή κατάσταση του γλυπτού είναι καλή, με φθορές που προέρχονται κυρίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
|
Πρόσοψη βάσης: ΟΔΥΣΣΕΥΣ / ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ / 1790 - 1825
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Παυλόπουλος Δημήτρης, Ζητήματα Νεοελληνικής Γλυπτικής, Αθήνα, χ.έ., 1998, σ.157.
- Λιθογραφία του Οδυσσέα Ανδρούτσου από τον Adam Friedel, στο λεύκωμα The Greeks. Twenty four portraits of the principal leaders and personages who have made themselves most conspicuous in the Greek Revolution, Λονδίνο, 1832, προσβάσιμο στο http://el.travelogues.gr/item.php?view=53408 (ανάκτηση: 24/2/2019)
- Τάκης Λάππας, «Φορεσιά κι άρματα στην Επανάσταση», Νέα Εστία, τεύχ. 546, σ. 431, προσβάσιμο στο http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=78966&code=4264&zoom=800 (ανάκτηση: 26/1/2019)
- Χρήστου Χρύσανθος, Κουμβακάλη-Αναστασιάδη Μυρτώ, Νεοελληνική Γλυπτική 1800 - 1940, Εμπορική Τράπεζα, Αθήνα 1982, σ. 107-110.
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
- «Οδυσσέας Ανδρούτσος – Odysseas Androutsos», ιστ. Γλυπτά της Αθήνας, προσβάσιμο στο http://www.athenssculptures.com/2014/06/ulysses-androutsos.html?q=%CE%91%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%82 (ανάκτηση: 23/2/2019)
- «Οδυσσέας Ανδρούτσος (Καλλιτέχνης: Θανάσης Απάρτης)» στο «Campus Martius - Πεδίον του Άρεως: Λεωφόρος των Ηρώων», ερευνητική εργασία μαθητών και μαθητριών της Α΄ Λυκείου του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, 2014-2015 (υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Ιωάννα Ηλιοπούλου), προσβάσιμο στο ιστολόγιο της ομάδας, http://cmartius.blogspot.com/2015/03/blog-post_28.html (ανάκτηση: 23/2/2019)
- «Η προτομή του Οδυσσέα Ανδρούτσου στο Πεδίο του Άρεως», ιστ. Οδός Ελλήνων, προσβάσιμο στο https://odosell.blogspot.com/2010/12/blog-post_17.html (ανάρτηση: 18/12/2010 - ανάκτηση: 23/2/2019)
- «Φωτογραφίες από την προτομή του Οδυσσέα Ανδρούτσου στο Πεδίο του Άρεως», ιστ. Οδός Ελλήνων, προσβάσιμο στο https://odosell.blogspot.com/2010/12/blog-post_18.html (ανάρτηση: 18/12/2010 - ανάκτηση: 23/2/2019)
end faq