Η ανέγερση του ανδριάντα του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη αποτέλεσε πρωτοβουλία των εν Αθήναις Ρουμελιωτών (Πηγή 4). Η ανάθεσή του στον γλύπτη Μιχάλη Τόμπρο έγινε κατόπιν σχετικού διαγωνισμού το 1963. Σύμφωνα με τον Δημήτρη Παυλόπουλο (Πηγή 2), ο διαγωνισμός επρόκειτο να γίνει το 1940 αλλά ματαιώθηκε λόγω του πολέμου. Ο ανδριάντας ολοκληρώθηκε το 1966 και τοποθετήθηκε στον Κήπο του Ζαππείου απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Τα αποκαλυπτήριά του έγιναν στις 12/5/1968 (Πηγή 4, 5, 6).
|
ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ] Ζάπειο
|
Ο ανδριάντας είναι κατασκευασμένος από χαλκό και στη βάση του από γρανίτη. Ο ρουμελιώτης οπλαρχηγός αναπαρίσταται σε πολεμική ένταση κι εγρήγορση όπως απαιτούν οι συνθήκες της μάχης, φοράει φουστανέλα, φέρει μακριά χαίτη επικαλυμμένη με φέσι, ενώ κρατάει το γυμνό σπαθί στο χέρι του. Η σέλα του αλόγου του έχει δύο θήκες, η μία στην μπροστινή αριστερή πλευρά του και η άλλη στην μπροστινή δεξιά, καθεμιά από τις οποίες φέρει και μια πιστόλα στο εσωτερικό της, στοιχεία υπερβολικής αναπαράστασης του γλύπτη (Πηγή 2). Ο στρατηγός νοερά κοιτάζει προς την πλευρά του Παναθηναϊκού Σταδίου ενώ το άλογό του στέκεται σχεδόν όρθιο στα δύο πίσω πόδια, καθόσον ο αναβάτης τού τραβάει αποφασιστικά τα χαλινάρια του, σε μια προσπάθεια αποτύπωσης και έμφασης στην κίνηση του γλυπτού.
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
|
- Πρόσοψη βάθρου: Ο / ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ / ΓΕΩΡΓΙΟΣ / ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ / 1827 / ΕΓΩ ΠΕΘΑΙΝΩ ΟΜΩΣ ΕΣΕΙΣ / ΝΑ ΕΙΣΘΕ ΜΟΝΙΑΣΜΕΝΟΙ / ΚΑΙ ΝΑ ΒΑΣΤΗΞΕΤΕ / ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ
- Πίσω πλευρά βάθρου: ΜΕ ΤΟΝ ΟΒΟΛΟΝ / ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΘΗΚΕ ΤΟ / 1966 ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΥΤΟ // ΓΛΥΠΤΗΣ Ο ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΜΠΡΟΣ
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
|
|
Πληροφοριακά στοιχεία αρχειακών φωτογραφιών μνημείου
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η επιλογή του γλύπτη Μιχάλη Τόμπρου εκ μέρους της επιτροπής, είχε προξενήσει σημαντικές αντιδράσεις από άλλους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό γλύπτες, ιδίως από τον Γιάννη Παππά. Ο τελευταίος, απέσυρε τις δικές του μελέτες-σχέδια θεωρώντας ότι είχε θιγεί από το αποτέλεσμα της επιτροπής και τα εξέθεσε στη γκαλερί Ζυγός στο Κολωνάκι, την περίοδο 18-28 Ιουνίου 1963. Η κίνηση του Παππά ανάγκασε την επιτροπή να εκθέσει και τα άλλα σχέδια που διαγωνίστηκαν στο Ζάππειο. Αυτό το κλίμα αιχμών και επικρίσεων για την εγκυρότητα του διαγωνισμού και την επιλογή του Τόμπρου αποτυπώθηκε και σε τεχνοκριτικά έντυπα της εποχής όπως στην Επιθεώρηση Τέχνης. «Το πρώτο πράγμα που σου χτυπά στο μάτι είναι πως η λύση του Μ. Τόμπρου που πήρε το πρώτο βραβείο είναι εύκολη και ακαλαίσθητη» έγραφε σε αυτό το πνεύμα ο Γ. Πετρής και κατέληγε ότι η επιτροπή «έχει να διαλέξει ανάμεσα σε δύο μονάχα λύσεις, του Γιάννη Παππά και του Γιώργου Ζογγολόπουλου» (Πηγή 3).
Τέλος, αντιδράσεις είχαν προκληθεί και σε σχέση με την αρχική θέση που θα τοποθετούνταν το μνημείο, διαφορετική από τη σημερινή του. Ειδικότερα, η επιτροπή του έργου είχε θεωρήσει κατάλληλο σημείο τον κήπο του Ζαππείου προς τη μεριά της τότε οδού Όλγας και πλησίον του Ομίλου Αντισφαίρισης. Σε σχέση με αυτή την τοποθεσία ο Άγγελος Προκοπίου είχε διατυπώσει ισχυρές αντιθέσεις θεωρώντας ότι αυτή η θέση θα υποβάθμιζε την ορατότητα και τη θέση του μνημείου στο χώρο καθιστώντας τον ανδριάντα δευτερεύον και όχι το κύριο στοιχείο του χώρου (Πηγή 2).
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αντωνοπούλου Ζέτα, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα 2003, σ. 117-118.
- Παυλόπουλος, Δημήτριος (1997). Ο γλύπτης Μιχάλης Τόμπρος (1889-1974). Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, σελ.119-122.
- Πετρής Γ., «Το μνημείο Καραϊσκάκη», Επιθεώρηση Τέχνης , τχ.103, 6/1963.
- «Τελούνται την Κυριακήν εις χώρον του Ζαππείου τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντος Καραϊσκάκη», εφ. Μακεδονία 10/5/1968, σελ. 6.
- «Ο Αντιβασιλεύς απεκάλυψεν εις Αθήνας τον ανδριάντα του Γεωργ. Καραϊσκάκη παρουσία υπουργών και άλλων επισήμων», εφ. Μακεδονία 14/5/1968, σελ.7
- Αποκαλυπτήρια ανδριάντα του Γεωργίου Καραϊσκάκη από τον Αντιβασιλέα Γεώργιο Ζωιτάκη στο Ζάππειοhttp://www.avarchive.gr/portal/digitalview.jsp?get_ac_id=1191&thid=2503
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
end faq