Η μικρή μαρμάρινη στήλη τοποθετήθηκε εντός του κήπου του μνημείου του Λυσικράτη, χώρος όπου μέχρι και την Επανάσταση βρισκόταν το μοναστήρι των Καπουτσίνων, στο οποίο διέμεινε ο λόρδος Βύρων από τον Ιούλιο του 1810 έως τον Απρίλιο του 1811. Την πρωτοβουλία ανέγερσης του μνημείου είχε ο Δήμος Αθηναίων ως φόρο τιμής στον βρετανό ποιητή και φιλέλληνα στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τον θάνατό του, που γιορτάστηκε με μεγαλοπρέπεια στην Αθήνα και το Μεσολόγγι μεταξύ 16 και 19 Απριλίου 1924.
Σύμφωνα και με το πυκνό πρόγραμμα εκδηλώσεων (Πηγές 1, 2), τα αποκαλυπτήρια της στήλης πραγματοποιήθηκαν το απόγευμα της Πέμπτης 17 Απριλίου 1924, παρουσία εκπροσώπων της δημοτικής αρχής, του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ανδρεάδη, του πολιτικού και συγγραφέα Αλέξανδρου Πάλλη, του βρετανού πρέσβη στην Ελλάδα Τσίταμ, καθώς και των μελών της βρετανικής αποστολής, που είχαν αφιχθεί στην Αθήνα προκειμένου να παραστούν στις επετειακές εκδηλώσεις.
| ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]
Αθήνα, Πλάκα, ακριβώς δίπλα στο μνημείο του Λυσικράτη.  |
Κατά την έναρξη της τελετής, ο Δήμαρχος Αθηναίων Σπυρίδων Πάτσης εκφώνησε περιεκτικό λόγο, εστιάζοντας στη σύνδεση του τιμώμενου με τον χώρο ανέγερσης του μνημείου. Στη συνέχεια, μαθητής της Σχολής Ευελπίδων έσυρε τον ιμάντα που συγκρατούσε ελληνική και αγγλική σημαία, αποκαλύπτοντας την αναθηματική στήλη. Ακολούθησε ομιλία, στα ελληνικά και αγγλικά, του αντιπροσώπου της Βυρωνείου Εταιρείας στο Λονδίνο Άτσλεϊ, που συνοδεύτηκε με επευφημίες από τους συγκεντρωμένους υπέρ του Βύρωνα, της Αγγλίας και της Ελλάδας (Πηγές 3-5).
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
|
Πρόσοψη βάσης: ΕΝΤΑΥΘΑ ΕΚΕΙΤΟ / Η ΜΟΝΗ ΤΩΝ ΚΑΠΟΥΚΚΙΝΩΝ / ΟΠΟΥ ΚΑΤΩΚΗΣΕΝ / Ο ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ / 1810 - 1811
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
|
|
Πληροφοριακά στοιχεία αρχειακών φωτογραφιών μνημείου
«Αποκαλυπτήρια αναμν. στήλης στο Μνημείο Λυσικράτους. Ο Δήμαρχος Πάτσης.» (αποδιδ. τίτλος: «Εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από το θάνατο του λόρδου Βύρωνα. Ο δήμαρχος της Αθήνας Πάτσης εκφωνεί λόγο στα αποκαλυπτήρια αναμνηστικής στήλης στο Μνημείο του Λυσικράτη»), Αθήνα 1924, Ε.Λ.Ι.Α., ΓΕΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ 20ος, κωδικός τεκμηρίου 3K01.14, προσβάσιμο στο http://archives.elia.org.gr:8080/LSelia/images_View/3K01.14.JPG (ανάκτηση: 14/7/2019)
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΕΝΑ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΑΠΟ ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ
Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας Ελεύθερον Βήμα (μοναδικού εντύπου που καταγράφει την ακόλουθη πληροφορία), λίγο προτού αρχίσει η τελετή των αποκαλυπτηρίων, και ενώ είχαν συγκεντρωθεί τον χώρο όλοι οι επίσημοι και πολύς κόσμος, ένα μέλος της οργανωτικής επιτροπής των εορτασμών παρατήρησε ότι το μνημείο ήταν ακάλυπτο, ανακόλουθα προς το τυπικό ανάλογων περιπτώσεων. Η κινητοποίηση των αρμοδίων ήταν άμεση, και ένας αστυνομικός διατάχθηκε να κατεβάσει δύο σημαίες -μία ελληνική και μία αγγλική- από το παρακείμενο οπωροπωλείο «Η μεγάλη παράγκα», με τις οποίες καλύφθηκε η στήλη για να αρχίσει η τελετή. Το έντυπο περιγράφει γλαφυρά το ευτράπελο σκηνικό ως εξής: «Ετοποθετήθη τότε μία κασόνα πετρελαίου εις το μέσον της οδού και υπό τα μειδιάματα του πρεσβευτού της Αγγλίας και των λοιπών ξένων -δεν είδομεν αν εμειδία και η επιτροπή- και επί της κασόνος αυτής ανήλθεν ο χωροφύλαξ διά να καταβιβάσει τας δύο ξεθωριασμένας σημαίας» (Πηγή 4).
ΟΙ ΔΙΗΜΕΡΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Στην πρωτεύουσα οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν το πρωί της Τετάρτης 16 Απριλίου με την αποκάλυψη αναμνηστικής πλάκας στην άλλοτε κατοικία της «Κόρης των Αθηνών», στο Μοναστηράκι, που εντοιχίστηκε με πρωτοβουλία αγγλοελληνικού συνδέσμου. Ακολούθησαν, η μετονομασία συνοικίας του Παγκρατίου σε «Συνοικίαν Βύρωνος», η θεμελίωση παιδικού σταθμού, με χορηγία της συζύγου του πρέσβη των ΗΠΑ Ερρίκου Μοργκεντάου (H. Morgenthau), τα εγκαίνια έκθεσης κειμηλίων του Βύρωνα στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο, εκδήλωση στην Ακρόπολη με απαγγελία ποιημάτων του τιμώμενου και συναυλία, καθώς και δεξίωση στο δημαρχείο και επίσημο δείπνο της Κυβέρνησης προς τους ξένους προσκεκλημένους.
Την επόμενη ημέρα στις 10.30 το πρωί, με τελετή αναγόρευσης επίτιμων διδακτόρων στο Πανεπιστήμιο, ενώ αμέσως μετά τα αποκαλυπτήρια της στήλης για τον Βύρωνα στην Πλάκα –που, εν τέλει, πραγματοποιήθηκαν στις 5.30 μ.μ.- οι επίσημοι μετέβησαν με αυτοκίνητο στο Ζάππειο, όπου, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Παύλου Κουντουριώτη, του υπουργού Παιδείας Ιωάννη Λυμπερόπουλου, άλλων επισήμων και πλήθους κόσμου, κατατέθηκαν στεφάνια στο μνημείο του Βύρωνα. Ακολούθησε παρέλαση μαθητών και μαθητριών, και η ημέρα έκλεισε με παράσταση στο Εθνικό Θέατρο με τη συνεργασία του Λυκείου Ελληνίδων και του Ωδείου Αθηνών (Πηγές 1-5).
Την Παρασκευή 18 Απριλίου οι επίσημοι αναχώρησαν με προορισμό το Μεσολόγγι, όπου συνεχίστηκαν οι εορταστικές εκδηλώσεις, ανάμεσά τους και τα αποκαλυπτήρια της στήλης του Βύρωνα, δωρεά του Πανεπιστημίου Αθηνών (Πηγή 1).
Στα εκτενή δημοσιεύματα του Τύπου για τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης στην Αθήνα και το Μεσολόγγι, περιγράφονταν η μεγάλη επιτυχία των εκδηλώσεων και τονίζονταν οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ Ελλάδας και Αγγλίας, αλλά και ο θρίαμβος της δημοκρατίας και της συμφιλίωσης μετά από το δημοψήφισμα της 13ης Απριλίου (βλ. Στήλη Βύρωνα στο Μεσολόγγι).
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- εφ. Ελεύθερον Βήμα, αρ. φ. 771, 15/4/1924, σ. 3.
- εφ. Ελεύθερον Βήμα, αρ. φ. 755, 30/3/1924, σ. 5.
- εφ. Εμπρός, αρ. φ. 9868, 18/4/1924, σ. 3.
- εφ. Ελεύθερον Βήμα, αρ. φ. 774, 18/4/1924, σ. 3.
- εφ. Σκριπ, αρ. φ. 7655, 18/4/1924, σ. 4.
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
end faq