Σύμφωνα με ενεπίγραφα στοιχεία στη στήλη του μνημείου, η προτομή του Ιωάννη Καποδίστρια φιλοτεχνήθηκε το 1866 από τον Ιωάννη Κόσσο με δαπάνη ελβετών φιλελλήνων και τοποθετήθηκε στον τότε βασιλικό -σήμερα Εθνικό- Κήπο. Η πρωτοβουλία ανέγερσης ανήκει στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, όπως και για την προτομή του Ιωάννη Γαβριήλ Εϋνάρδου (Jean-Gabriel Eynard) (Πηγή 1), που τοποθετήθηκε στον ίδιο χώρο και το ίδιο έτος. Η στενή φιλία των δύο ανδρών είναι προφανές ότι υπαγόρευσε την ταυτόχρονη παραγγελία των προτομών τους, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις τεχνοτροπικές ομοιότητες των δύο μνημείων, καθώς και από την σχετικά κοντινή απόσταση της θέσης τους στον χώρο (Πηγές 1, 2).
Αν και δεν εντοπίστηκαν από την έρευνα επίσημα αποκαλυπτήρια των δύο μνημείων, αυτόγραφη επιστολή της Άννας Eynard-Lullin προς την Εθνική Τράπεζα, όπου εκφράζει την ικανοποίησή της για την ανέγερση των προτομών στον Εθνικό Κήπο, φέρει ημερομηνία 1 Φεβρουαρίου 1867 (Πηγή 1), στοιχείο που τοποθετεί την ανέγερσή τους εντός του 1866 ή το αργότερο τον Ιανουάριο του 1867.
Όπως επισημαίνουν οι Χρήστου και Κουμβακάλη, η μορφή του Καποδίστρια, δουλεμένη «σε μεγάλες -ουδέτερες σχεδόν- επιφάνειες, μακριά και πάνω από τον θεατή», ακολουθεί τον τύπο των προτομών ρωμαίων αυτοκρατόρων και αποδίδεται σε μέγεθος μεγαλύτερο από το φυσικό, με το κεφάλι ελαφρώς στραμμένο προς τα δεξιά του.
| ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]
Αθήνα, Εθνικός Κήπος, αριστερά μπαίνοντας από την είσοδο της «Αίγλης» Ζαππείου.  |
Η κυριαρχία των ιδεαλιστικών στοιχείων και των γενικευτικών χαρακτηριστικών είναι εμφανής στο γλυπτό, με περιορισμό του ατομικού και τονισμό του τυπικού. Τόσο στο γενικότερο πνεύμα όσο και στις λεπτομέρειες, το μνημείο ακολουθεί πιστά τους τύπους του νεοκλασικισμού. Σε ιδεαλιστική κατεύθυνση και η περίπου 3 μέτρων στήλη έδρασης της προτομής, προκειμένου να τονίζεται η απόσταση από τον θεατή, μακριά και πάνω από αυτόν (Πηγή 3), ενισχύοντας έτσι τη μνημειακότητα της σύνθεσης (Πηγή 2). Πρόκειται για ευρέως χρησιμοποιημένο τύπο της νεοκλασικής γλυπτικής στην Ευρώπη, που στην Ελλάδα παγιώθηκε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, λόγω της ιδεολογικής βαρύτητας που απέκτησε ως η πλέον αρμόζουσα για τη σύνδεση με την ελληνική αρχαιότητα καλλιτεχνική έκφραση (Πηγή 4).
Η σημερινή κατάσταση του μνημείου είναι καλή, με φθορές που προέρχονται κυρίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
|
Πρόσθια όψη στήλης (πάνω τμήμα): ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ / ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ / ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Δεξιά πλευρά: ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΣΣΟΣ ΕΠΟΙΕΙ / ΔΑΠΑΝΗ / ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ ΕΛΒΕΤΩΝ / ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΩΞΣ΄
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
|
|
Πληροφοριακά στοιχεία αρχειακών φωτογραφιών μνημείου
Καρτ Ποστάλ με τίτλο Athènes. Jardin Royal, εκδ.: Ελευθερουδάκης, Κ. (Eleftheroudakis, C.) Αθήνα, χ.χ., φωτ. αρχείο Ε.Λ.Ι.Α., κωδικός τεκμηρίου: CPSELE 1.356, προσβάσιμο στο http://archives.elia.org.gr:8080/LSelia/images_View/CPSELE%201.356.jpg (ανάκτηση: 10/6/2018)
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος. Οραματιστής και κύριος συντελεστής της ίδρυσης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (έρευνα-κείμενα: Νοταράς Γεράσιμος, Συνοδινός Ζήσιμος), Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1999, σ. 34-35.
- Αντωνοπούλου Ζέτα, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα 2003, σ. 38.
- Χρήστου Χρύσανθος, Κουμβακάλη-Αναστασιάδη Μυρτώ, Νεοελληνική Γλυπτική 1800 - 1940, Εμπορική Τράπεζα, Αθήνα 1982, σ. 34.
- Μαυρομιχάλη Ευθυμία, «Εθνική Ιδεολογία και Νεοελληνική Γλυπτική: Η Περίπτωση των Γλυπτικών Απεικονίσεων των Φιλελλήνων», στο E. Close, G. Couvalis, G. Frazis, M. Palaktsoglou, and M. Tsianikas (eds.), Greek Research in Australia, Proceedings of the Biennial International Conference of Greek Studies, Flinders University June 2007, Flinders University Department of Languages - Modern Greek, Adelaide, σ. 553, προσβάσιμο στο https://dspace.flinders.edu.au/jspui/bitstream/2328/8121/1/549-564.pdf .
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
- «Ιωάννης Καποδίστριας - Count Ioannis Kapodistrias, Governor of Greece (1), ιστ. Γλυπτά της Αθήνας, στο http://www.athenssculptures.com/2014/05/john-kapodistrias_25.html?q=%CE%9A%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B4%CE%AF%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%82 (ανάκτηση: 8.12.2017)
- «Ο ανδριάντας του Ιωάννη Καποδίστρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών», ιστ. Οδός Ελλήνων, στο http://odosell.blogspot.gr/2010/10/blog-post_23.html (ανάρτηση: 23.10.2010 - ανάκτηση: 8.12.2017)
- «Η προτομή του Ιωάννη Καποδίστρια στον Εθνικό Κήπο», στο https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=_v8zgG98zPU (ανάρτηση: 29.3.2016 - ανάκτηση 8.12.2017)
end faq