Το 1866, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Ιωάννη Γαβριήλ Εϋνάρδου (5.2.1863), με πρωτοβουλία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας και δαπάνη της χήρας του τιμώμενου, Άννας, φιλοτεχνήθηκε προτομή προς τιμήν του από τον Ιωάννη Κόσσο και τοποθετήθηκε στον τότε βασιλικό -σήμερα Εθνικό- Κήπο (Πηγή 1). Ταυτοχρόνως, στον ίδιο χώρο και σε σχετικά κοντινή απόσταση τοποθετήθηκε και η προτομή του Ιωάννη Καποδίστρια, έργο και αυτό του Κόσσου. Η στενή φιλία των δύο ανδρών είναι προφανές ότι υπαγόρευσε την ταυτόχρονη παραγγελία των προτομών τους, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις τεχνοτροπικές ομοιότητες των δύο μνημείων (Πηγές 1, 2).
Αν και δεν εντοπίστηκαν από την έρευνα επίσημα αποκαλυπτήρια των δύο μνημείων, αυτόγραφη επιστολή της Άννας Eynard-Lullin προς την Εθνική Τράπεζα, όπου εκφράζει την ικανοποίησή της για την ανέγερση των προτομών στον Εθνικό Κήπο, φέρει ημερομηνία 1 Φεβρουαρίου 1867 (Πηγή 1), στοιχείο που τοποθετεί την ανέγερσή τους εντός του 1866 ή το αργότερο τον Ιανουάριο του 1867. Η προτομή του Εϋνάρδου είναι το πρώτο μνημείο προς τιμήν φιλέλληνα που στήθηκε σε δημόσιο χώρο στην Αθήνα (Πηγή 3). Τεχνοτροπικά, τόσο στο γενικότερο πνεύμα όσο και στις λεπτομέρειες, το μνημείο ακολουθεί πιστά τους τύπους του νεοκλασικισμού. Η κυριαρχία των ιδεαλιστικών στοιχείων και των γενικευτικών χαρακτηριστικών είναι εμφανής στη μορφή του τιμώμενου, με περιορισμό του ατομικού και τονισμό του τυπικού.
| ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]
Αθήνα, Εθνικός Κήπος, αριστερά μπαίνοντας από την είσοδο της «Αίγλης» Ζαππείου.  |
Ο Εϋνάρδος αποδίδεται σε μέγεθος μεγαλύτερο του φυσικού, με το κεφάλι ελαφρώς στραμμένο προς τα αριστερά του. Σε ιδεαλιστική κατεύθυνση και η περίπου 3 μέτρων στήλη έδρασης της προτομής, προκειμένου να τονίζεται η απόσταση από τον θεατή, μακριά και πάνω από αυτόν (Πηγή 4), ενισχύοντας έτσι τη μνημειακότητα της σύνθεσης (Πηγή 2). Πρόκειται για ευρέως χρησιμοποιημένο τύπο της νεοκλασικής γλυπτικής στην Ευρώπη, που στην Ελλάδα παγιώθηκε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, λόγω της ιδεολογικής βαρύτητας που απέκτησε ως η πλέον αρμόζουσα για τη σύνδεση με την ελληνική αρχαιότητα καλλιτεχνική έκφραση (Πηγή 5).
Η σημερινή κατάσταση του μνημείου είναι πολύ καλή, με ελάχιστες φθορές που προέρχονται από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
|
Πρόσθια όψη στήλης (πάνω τμήμα): ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΕΥΝΑΡΔΟΣ / ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ / ΤΗΣ / ΕΛΛΑΔΟΣ
Προτομή (δεξιά πλευρά βάσης): ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΣΣΟΣ ΕΠΟΙΕΙ / ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΩΞΣ / ΔΑΠΑΝΗ / ΤΗΣ / ΧΗΡΑΣ ΕΥΝΑΡΔΟΥ
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
|
|
Πληροφοριακά στοιχεία αρχειακών φωτογραφιών μνημείου
Φωτογραφία του μνημείου από τις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Εϋνάρδου, 5 Φεβρουαρίου 1963.
ΠΗΓΗ: Από την έκδοση του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος με τίτλο Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος. Οραματιστής και κύριος συντελεστής της ίδρυσης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1999, σ. 38.
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος. Οραματιστής και κύριος συντελεστής της ίδρυσης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (έρευνα-κείμενα: Νοταράς Γεράσιμος, Συνοδινός Ζήσιμος), Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1999, σ. 34-35.
- Αντωνοπούλου Ζέτα, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834 -2004, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα 2003, σ. 38.
- Μαρκάτου Δώρα, «Υπαίθρια γλυπτά 1843- 1940», στο ένθετο Επτά Ημέρες της Καθημερινής, 25/10/1998, σ. 12.
- Χρήστου Χρύσανθος, Κουμβακάλη-Αναστασιάδη Μυρτώ, Νεοελληνική Γλυπτική 1800 - 1940, Εμπορική Τράπεζα, Αθήνα 1982, σ. 34.
- Μαυρομιχάλη Ευθυμία, «Εθνική Ιδεολογία και Νεοελληνική Γλυπτική: Η Περίπτωση των Γλυπτικών Απεικονίσεων των Φιλελλήνων», στο E. Close, G. Couvalis, G. Frazis, M. Palaktsoglou, and M. Tsianikas (eds.), Greek Research in Australia, Proceedings of the Biennial International Conference of Greek Studies, Flinders University June 2007, Flinders University Department of Languages - Modern Greek, Adelaide, σ. 553, προσβάσιμο στο https://dspace.flinders.edu.au/jspui/bitstream/2328/8121/1/549-564.pdf .
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
- «Ιωάννης Εϋνάρδος - John Eynard, ιστ. Γλυπτά της Αθήνας, στο http://www.athenssculptures.com/2014/05/john-eynard.html?q=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%8A%CF%83%CE%BA%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82 (ανάκτηση 8 Δεκεμβρίου 2017)
- «Η προτομή του Ευνάρδου στον Εθνικό Κήπο», ιστ. Οδός Ελλήνων, στο http://odosell.blogspot.gr/2010/10/blog-post_14.html (ανάρτηση: 14/10/2010 - ανάκτηση: 8/12/2017)
- «Φωτογραφίες από την προτομή του Ευνάρδου στον Εθνικό Κήπο», ιστ. Οδός Ελλήνων, στο https://odosell.blogspot.com/2010/10/blog-post_4348.html (ανάρτηση: 14/10/2010 - ανάκτηση: 8/12/2017)
end faq