Πρόκειται για τριγωνική μαρμάρινη στήλη πάνω σε λίθινη βάση τριών αναβαθμών, τοποθετημένη επί ημικυκλικής πλακόστρωτης εξέδρας, στην αρχή του ανηφορικού μονοπατιού προς την Ακρόπολη. Η μία εκ των τριών πλευρών της αφιερώθηκε στον γάλλο στρατιωτικό Κάρολο Φαβιέρο (Charles Nicolas Fabvier, 1783-1855), διοικητή του τακτικού ελληνικού στρατού κατά τη διάσπαση της πολιορκίας της Ακρόπολης το 1826 (30 Νοεμβρίου / 13 Δεκεμβρίου), και η άλλη στον υπαρχηγό του, γάλλο ταγματάρχη Φραγκίσκο Ροβέρτο, και στους γάλλους φιλέλληνες που πολέμησαν και σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του εγχειρήματος.

Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου πραγματοποιήθηκαν με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια στις 13 Δεκεμβρίου Απριλίου 1926, ημέρα Δευτέρα στις 10 το πρωί. Στον χώρο είχαν παραταχθεί τμήματα όλων των σωμάτων του στρατού ξηράς και ναυτικό άγημα, ενώ στην είσοδο της Ακρόπολης είχαν υψωθεί μία ελληνική και μία γαλλική σημαία, και είχαν παραταχθεί σπουδαστές των σχολών Ευελπίδων και Ναυτικών δοκίμων. Το γενικό πρόσταγμα της παράταξης είχε ο συνταγματάρχης του πεζικού Ρογκάκος. Στην τελετή παρέστησαν, ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Ζαΐμης και το υπουργικό συμβούλιο, ο πρέσβης της Γαλλίας ντε Σαμπρέν, ο αρχηγός της γαλλικής στρατιωτικής αποστολής στρατηγός Ζιράρ, η γαλλική στρατιωτική αποστολή στην Αθήνα, ο νομάρχης Αττικής Πετιμεζάς, ο δήμαρχος Αθηναίων Σπυρίδων Πάτσης και το δημοτικό συμβούλιο, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Φωκίων Νέγρης, ανώτεροι αξιωματικοί και πλήθος κόσμου.

ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ] Αθήνα, δυτικά της πλατείας Ωδείου Ηρώδου του Αττικού (οδός Διον. Αεροπαγίτου), στην αρχή του ανηφορικού μονοπατιού προς την Ακρόπολη.

Μετά την επιμνημόσυνη δέηση, που τελέστηκε από τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χρυσόστομο υπέρ των πεσόντων τη νύχτα της 13ης Δεκεμβρίου 1826, λόγο εκφώνησε ο δήμαρχος, κατά τη διάρκεια του οποίου το δημοτικό συμβούλιο, κοινή βοή, ονοματοδότησε οδό της πόλης με το όνομα του Φραγκίσκου Ροβέρτου και ανακήρυξε επίτιμους δημότες τους απογόνους του Φαβιέρου. Ακολούθησε η αποκάλυψη της στήλης από τον πρωθυπουργό υπό τους ήχους του εθνικού ύμνου και της μασσαλιώτιδας. Λόγους εκφώνησαν και ο πρέσβης της Γαλλίας, ο υπουργός των Στρατιωτικών Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν, ο αρχηγός της γαλλικής στρατιωτικής αποστολής, στρατηγός Ζιράρ, και ο καθηγητής Πανεπιστημίου Σωκράτης Κουγέας (Πηγή 1).

Η στήλη δεν βρίσκεται σήμερα στη θέση της. Στις 2 Ιουνίου 2015 αποτέλεσε στόχο βανδαλισμού και τα κομμάτια της περισυνελέγησαν από την αρμόδια για τον χώρο Εφορεία Αρχαιοτήτων, προκειμένου να συγκολληθούν. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής του βανδαλισμού, το αποτέλεσμα της αποκατάστασης κρίθηκε επισφαλές, λόγω του εύθρυπτου υλικού κατασκευής του μνημείου (μάρμαρο Θάσου), και δεν αποκλείστηκε η επιλογή της αντικατάστασής του. Έκτοτε στον χώρο βρίσκεται μόνον η βάση του μνημείου και άγνωστη παραμένει η έκβαση των εργασιών αποκατάστασής του (Πηγές 2, 3).

ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Μία πλευρά στήλης: ΤΩ / ΦΑΒΙΕΡΩ / ΠΡΟΜΑΧΩ / ΤΗΣ / ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ / Η ΕΛΛΑΣ / 1826 – 1926

Άλλη πλευρά στήλης: ΕΙΣ ΤΟΝ / ΗΡΩΙΚΟΝ / ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΝ / ΦΡΑΓΚ. ΡΟΒΕΡΤΟΝ / ΚΑΙ ΤΟΥΣ / ΜΕΤ ΑΥΤΟΥ / ΘΑΝΟΝΤΑΣ / ΦΙΛΕΛΛΗΝΑΣ / Η ΕΛΛΑΣ / 1826 – 1926  

ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Πληροφοριακά στοιχεία αρχειακών φωτογραφιών μνημείου

1. Φωτογραφία επισήμων από την τελετή των αποκαλυπτηρίων της αναθηματικής στήλης. Από αριστερά, διακρίνονται οι διατελέσαντες υπουργοί -κατά την πρώτη και δεύτερη σύνθεση της κυβέρνησης Αλ. Ζαΐμη- Ανδρέας Μιχαλακόπουλος (Εξωτερικών), Αλέξανδρος Κανάρης (Ναυτικών), Παναγής Τσαλδάρης (Εσωτερικών), Ιωάννης Μεταξάς (Συγκοινωνιών), Αλέξανδρος Ζαΐμης, Γεώργιος Μερκούρης (Εθνικής Οικονομίας), Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν (Στρατιωτικών) και Αθανάσιος Αργυρός (Παιδείας και Θρησκευμάτων). Ανάμεσα στους Μερκούρη και Μαζαράκη, ο Νικόλαος Τριανταφυλλάκος, βραχύβιος πρωθυπουργός το 1922.

Η φωτογραφία ανήκει στη Συλλογή Πέτρου Πουλίδη, προσβάσιμη στο Εθνικό Οποτικοακουστικό Αρχείο της ΕΡΤ, με τίτλο «ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΣΤΟ ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ». Λανθασμένα το τεκμήριο τοποθετείται χρονολογικά στο έτος 1932, καθώς η ίδια φωτογραφία δημοσιεύεται στο φύλο της 13ης Δεκεμβρίου 1926 της εφημερίδας Ελεύθερον Βήμα.

ΠΗΓΕΣ:

•  εφ. Ελεύθερον Βήμα, αρ. φ. 1687, 13/12/1926, σ. 1.
• «ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΣΤΟ ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ», Ε.Ο.Α. ΕΡΤ, Συλλογή Πέτρου Πουλίδη, κωδ. τεκμ.: 0000005646/1.1.37.11.11, χρον. λήψης (κατά προσέγγιση): 01/01/1932-31/12/1932, προσβάσιμο στο https://archive.ert.gr/5646/ (τελευταία ενημέρωση: 24/9/2009 - ανάκτηση: 14/7/2019)

2. Φωτογραφία επισήμων από την τελετή των αποκαλυπτηρίων της αναθηματικής στήλης, ανάμεσά τους ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Ζαΐμης και ο δήμαρχος Αθηναίων Σπυρίδων Πάτσης.

ΠΗΓΗ:

• «ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣΤΟ ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ», Ε.Ο.Α. ΕΡΤ, Συλλογή Πέτρου Πουλίδη, κωδ. τεκμ.: 0000005641/1.1.37.11.2, χρον. λήψης (κατά προσέγγιση): 01/01/1926–31/12/1928, προσβάσιμο στο https://archive.ert.gr/5646/ (τελευταία ενημέρωση: 24/9/2009 - ανάκτηση: 14/7/2019)

3. Κατάθεση στεφάνων από τον πρέσβη της Γαλλίας ντε Σαμπρέν και τον αρχηγό της γαλλικής στρατιωτικής αποστολής στην Αθήνα, στρατηγό Ζιράρ.

• ΠΗΓΗ: εφ. Ελεύθερον Βήμα, αρ. φ. 1687, 13/12/1926, σ. 1.

4.Γενική άποψη των συγκεντρωμένων στην τελετή των αποκαλυπτηρίων, μπροστά στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.

• ΠΗΓΗ: εφ. Ελεύθερον Βήμα, αρ. φ. 1687, 13/12/1926, σ. 3.