Γεννήθηκε το 1788 στο Μεσολόγγι, γόνος οικογένειας προκρίτων του Μεσολογγίου. Πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Τρικούπης και μητέρα του η Αλεξάνδρα Παλαμά. Έλαβε την βασική του εκπαίδευση στη γενέτειρά του, στην Παλαμαία Ακαδημία, και στη συνέχεια μετέβη στην Πάτρα για την συνέχιση της εκπαίδευσής του. Από νεαρή ηλικία διδάχθηκε ξένες γλώσσες και μιλούσε ιταλικά, γαλλικά και αγγλικά. Στο Μεσολόγγι συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον λόρδο Γκίλφορδ (Frederick North, 5ος Κόμης του Γκίλφορδ), ο οποίος ενθουσιάστηκε με την ευρυμάθεια του νεαρού Σ. Τρικούπη και παρακίνησε τον πατέρα του να τον στείλει για σπουδές στην Ευρώπη. Κατά την παραμονή του στην Πάτρα εργάστηκε ως γραμματέας του Άγγλου πρόξενου της πόλης. Μέσω του τελευταίου, ξαναήρθε σε επαφή με τον Γκίλφορδ, ο οποίος του παρουσίασε το σχέδιό του για την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας, επιθυμώντας μάλιστα να του αναθέσει διοικητικά καθήκοντα. Με τον λόρδο θα συνδεόταν στενά, ενώ από το 1814 θα εργαζόταν ως γραμματέας του, ακολουθώντας τον στο Λονδίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις που θα αποτελούσαν σταθμούς στις συνεχείς περιηγήσεις του. Στα χρόνια αυτά θα ερχόταν σε επαφή με επιφανείς προσωπικότητες του φιλελληνισμού, σημαντικότερη των οποίων, η γνωριμία του με τον λόρδο Βύρωνα.

Στα 1819, ο Σ. Τρικούπης ξεκίνησε σπουδές αρχαιολογίας και φιλολογίας, στη Νάπολη και το Παρίσι. Το 1821, σε κλίμα ενθουσιασμού από το επαναστατικό γεγονός, συνέγραψε και εξέδωσε στο Παρίσι το ποίημα Ο Δήμος, Ποίημα Κλέφτικον. Στον επαναστατημένο ελλαδικό χώρο επέστρεψε ένα χρόνο αργότερα, το 1822, μεταβαίνοντας αρχικά στα Επτάνησα και κατόπιν στο Μεσολόγγι, όπου ήρθε σε επαφή με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Το επόμενο διάστημα μετέβη σε διάφορες περιοχές προσπαθώντας να ενισχύσει τις επαναστατικές ιδέες και συνεισφέροντας οργανωτικά στην ανάπτυξη των πολεμικών επιχειρήσεων. Το 1823 εξελέγη παραστάτης Μεσολογγίου στο Β΄ Βουλευτικό και συμμετείχε σε πλήθος επιτροπών του Σώματος. Τον Ιούλιο του 1824 επανεξελέγη παραστάτης Μεσολογγίου στο Γ΄ Βουλευτικό, ενώ στη συνέχεια η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (1826) τον εξέλεξε μέλος της Διοικητικής Επιτροπής. Τον Μάρτιο του 1827 έλαβε μέρος στη Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας (1827), ενώ προηγουμένως είχε λάβει μέρος και στη Συνέλευση της Αίγινας. Μετά την άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια, τον Ιανουάριο του 1828, διορίστηκε Γραμματέας της Επικρατείας, θέση στην οποία παρέμεινε έως τον Φεβρουάριο 1829, οπότε ανέλαβε καθήκοντα Γραμματέως επί των Εξωτερικών. Εξελέγη πληρεξούσιος Μεσολογγίου για τη Δ΄ Εθνοσυνέλευση, χωρίς ωστόσο να ασκήσει τα καθήκοντά του δεδομένου ότι δεν συμμετείχε στις εργασίες της. Δύο χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1831, συμμετείχε στη Δ΄ κατ’ επανάληψιν Εθνοσυνέλευση και λίγους μήνες αργότερα στη Δ΄ κατά συνέχειαν Εθνοσυνέλευση (1832). Αμέσως μετά την άφιξη του Όθωνα (Ιανουάριος 1833) διορίστηκε Πρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών και τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου ανέλαβε και το Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως. Μεταξύ των ετών 1834 και 1838 διετέλεσε πρεσβευτής της Ελλάδας στο Λονδίνο, θέση στην οποία είχε και δεύτερη θητεία μεταξύ των ετών 1841-1843. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Α΄ Εθνικής Συνέλευσης (1843) διορίστηκε εκ νέου υπουργός Εξωτερικών και υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημοσίου Εκπαιδεύσεως από τον Όθωνα ενώ για βραχύ χρονικό διάστημα ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Δικαιοσύνης (Ιούλιος-Αύγουστος1844). Τον Ιούνιο του 1844 διορίστηκε μέλος της Γερουσίας και λίγα χρόνια αργότερα επανήλθε στη διπλωματική υπηρεσία και διορίστηκε πρεσβευτής της Ελλάδας στο Λονδίνο, θέση στην οποία παρέμεινε δέκα χρόνια. Το 1862 εξελέγη στη Β΄ Εθνική Συνέλευση ως πληρεξούσιος των προξενικών περιφερειών Κωνσταντινούπολης και Μαγκεστρίας (Μάντσεστερ).

Ο Σ. Τρικούπης ήταν νυμφευμένος (1838) με την αδερφή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, Αικατερίνη με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά, τον μετέπειτα πολιτικό και πρωθυπουργό της Ελλάδας Χαρίλαο Τρικούπη και την Σοφία Τρικούπη. Πέρα από την πλούσια πολιτική και διπλωματική του σταδιοδρομία άφησε αξιομνημόνευτο συγγραφικό έργο, ενώ υπήρξε ένας από τους πρώτους ιστοριογράφους της Επανάστασης. Στο πεδίο αυτό, συνέγραψε το τετράτομο έργο Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, το οποίο εκδόθηκε μεταξύ των ετών 1860-1862. Απεβίωσε στις 24 Φεβρουαρίου 1873 στο Μεσολόγγι.

ΠΗΓΕΣ

• Λύντια Τρίχα, Σπυρίδων. Ο Άλλος Τρικούπης (1788-1873), Πόλις, Αθήνα 2019
• Σοφία Μπελόκα, «Τρικούπης Σπυρίδων», 1821 Lexicon, Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας (ΚΕΝΙ) – Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, προσβάσιμο στο https://keni.panteion.gr/images/1821/Trikoupis%20Spiridon.pdf (ημερομηνία ανάκτησης 18/11/2020)
• «Τρικούπης Σπυρίδων», Αντιπρόσωποι Εθνοσυνελεύσεων και Βουλευτικό, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/ΕΙΕ – Βιβλιοθήκη της Βουλής, Αθήνα 2019, προσβάσιμο στο http://representatives1821.gr/τρικούπης-σπυρίδων/, (ημερομηνία ανάκτησης 18/11/2020)