Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Διάκος Αθανάσιος

Εμβληματική και μία από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές του Εικοσιένα, ο Αθανάσιος Διάκος εγκατέλειψε τον μοναχικό βίο πριν από την Επανάσταση, εντάχθηκε στον κόσμο των αρματολών και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Μετείχε στις πρώτες πολεμικές επιχειρήσεις του Αγώνα αλλά συνελήφθη και θανατώθηκε με μαρτυρικό τρόπο στις 23 Απριλίου 1821.

Οι πληροφορίες γύρω από τον τόπο και τον χρόνο γέννησης του Αθανάσιου Διάκου-Μασσαβέτα (1781 ή 1786 ή 1788 ή 1792 – 1821)  είναι αντιφατικές,  ωστόσο επικρατέστερος τόπος γέννησης θεωρείται η επαρχία Μουσουνίτσα Παρνασσίδας. Σε ηλικία 12 ετών εγκατέλειψε το χωριό του και κατέφυγε στην Μονή Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Αρτοτίνας όπου έγινε δόκιμος μοναχός και πέντε χρόνια αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος (διάκος), ιδιότητα που θα συνόδευε το όνομά του για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Αρκετά σύντομα ωστόσο, εγκατέλειψε τον μοναχικό βίο για αδιευκρίνιστους από ιστοριογραφική άποψη λόγους, για να ακολουθήσει τον δρόμο των αρμάτων, μεταβαλλόμενος έτσι σε επαγγελματία πολεμιστή, όπως οι ομάδες των Αρματολών της προεπαναστατικής περιόδου. Έτσι ο Διάκος εντάχθηκε αρχικά στο ένοπλο σώμα του Γούλα Σκαλτσά από την Αρτοτίνα ενώ γύρω στα 1815 εγκατέλειψε την ομάδα Σκαλτσά για να μεταβεί στα Ιωάννινα, όπου και εντάχθηκε στο επίλεκτο ένοπλο σώμα των «Τζοχανταρέων» (σωματοφυλάκων) του Αλή Τεπελενλή Πασά των Ιωαννίνων. Στην υπηρεσία του στο σώμα αυτό, γνωρίστηκε με άλλους μετέπειτα επιφανείς αγωνιστές του 1821 μεταξύ των οποίων ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, με τον οποίο συνδέθηκαν φιλικά. Ο Ανδρούτσος ως διορισμένος από τον Αλή Πασά αρματολός-δερβέναγας της Ανατολικής Ρούμελης, πήρε ως πρωτοπαλίκαρό του τον Α. Διάκο με αποστολή να επεκτείνουν τα όρια κυριαρχίας του Αλή Πασά στην Εύβοια και να καθυποτάξουν αντίθετες στα συμφέροντα του Αλή Πασά οικογένειες Κλεφταρματολών (όπως των Δυοβουνιώτη, Πανουργιά κ.ά.). Η φυγή του Ανδρούτσου προς τα Ιωάννινα προκειμένου να αποφύγει τα ένοπλα σώματα του Μπεχλιβάν-Μπαμπά Πασά (απεσταλμένου της Υψηλής Πύλης ενάντια στον Αλή Πασά και τις δυνάμεις του), επέφερε κενό εξουσίας και διοίκησης των πολεμιστών της ομάδας Ανδρούτσου, κενό που γρήγορα καλύφθηκε από τον Αθανάσιο Διάκο, ο οποίος έγινε δεκτός ως επικεφαλής αρματολός. Ο Διάκος υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, στην οποία μυήθηκε περίπου στα 1820, σύμφωνα με κάποιες πηγές από τον Φιλικό Αθανάσιο Ζαρίφη. Η κήρυξη της Επανάστασης στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα, με επίκεντρο την Φωκίδα βρίσκει τον Διάκο στις επάλξεις του Αγώνα. Ο ίδιος, σε συνεργασία με τον Βασίλη Μπούσγο και άλλους ένοπλους καταλαμβάνουν την πόλη της Λιβαδειάς στις 31 Μαρτίου 1821 και ο Διάκος ανακηρύχθηκε στρατιωτικός αρχηγός (χιλίαρχος). Λίγο καιρό αργότερα, στις 22 Απριλίου 1821, ο Διάκος με δύναμη 500 περίπου ανδρών, κατά την μάχη εναντίον των δυνάμεων του Αλβανού στρατιωτικού διοικητή Ομέρ Πασά Βρυώνη (αποστατημένου πολέμαρχου της Αυλής του Αλή Πασά), τραυματίζεται σοβαρά στο χέρι και συλλαμβάνεται στην γέφυρα της Αλαμάνας. Η συγκεκριμένη τοποθεσία είχε επιλεγεί ως σημείο ανάσχεσης των στρατιωτικών δυνάμεων του βαλή (γενικού διοικητή) της Πελοποννήσου Χουρσίντ Μεχμέντ Πασά. Την επόμενη ημέρα, στις 23 Απριλίου 1821 ο Αθανάσιος Διάκος αφού είχε μεταφερθεί στην Λαμία ενώπιον του Ομέρ Βρυώνη, καταδικάστηκε και θανατώθηκε με μαρτυρικό τρόπο. Στην διάρκεια του 19ου και 20ού αιώνα η μνήμη του Αθανάσιου Διάκου επηρέασε καταλυτικά την λαϊκή δημιουργία και παράδοση με πληθώρα ζωγραφικών, γλυπτικών και λογοτεχνικών απεικονίσεών του.

 

 

ΠΗΓΕΣ

 

  • Στέφανος Παπαγεωργίου, λήμμα «Διάκος Αθανάσιος», 1821 Lexicon, Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας (ΚΕΝΙ) – Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, προσβάσιμο στο  https://drive.google.com/file/d/0B4dqYlrQi2zhVWVRd1Q5bE11TkY4aXFwRTJMck5pWWMxVGVF/view    
  • Λήμμα «Διάκος Αθανάσιος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ. Θ΄, Πυρσός 1929, σελ. 225-227.

 

 ΕΙΚΟΝΑ: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ https://el.wikipedia.org/wiki/Αθανάσιος_Διάκος