Οι πρόγονοι του Θεόδωρου Γρίβα ήταν αρματολοί με καταγωγή από το χωρίο Τόσκιζι του Σουλίου. Ο Θεόδωρος Γρίβας ήταν ο τέταρτος γιος του αρματολού Δράκου Γρίβα και της Θεοδώρας Γιαννίτση. Γεννήθηκε στην Πάργα της Πρέβεζας στις 26 Ιουνίου 1797. Σε ηλικία 16 ετών πήγε για δυο χρόνια στα Άγραφα στον συγγενή του Ιω. Μπουκουβάλα, ενώ ο πατέρας του Δράκος ήταν στα Επτάνησα και υπηρετούσε ως ταγματάρχης στο γαλλικό στρατό. Ο Αλή Πασάς Ιωαννίνων υποπτευόμενος επιδρομή του Γρίβα στην Ακαρνανία τον διέταξε να πάει στα Ιωάννινα. Ο Θεόδωρος μαθαίνοντας τις προθέσεις του Αλή Πάσα πήγε στην Ανατολική Στερεά κοντά στον κλεφτοαρματολό Πανουργιά όπου έμεινε τέσσερα χρόνια. Αργότερα βρέθηκε να υπηρετεί στην αυλή του Αλή Πασά των Ιωάννινων, ο οποίος αρχικά τον είχε φυλακίσει και σκόπευε να τον σκοτώσει. Το 1820, όταν έγινε ο αποκλεισμός του Αλή Πασά από τον Σουλτάνο, ο Γρίβας εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και έδρασε με μεγαλύτερη ελευθερία. Με πρόσχημα τις υπηρεσίες στον Αλή Πασά κατάφερε να συγκεντρώσει  στρατό μέχρι το 1821, ενώ είχε ήδη μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία από τον Αλέξη Νούτσο.

Με την έκρηξη της επανάστασης ο Γρίβας βρέθηκε στην Ακαρνανία κοντά στον Αμβρακικό Κόλπο. Στο δρόμο για το Αγρίνιο στη θέση Λάσπη εξολόθρευσε ένα σώμα ιππικού των Οθωμανών και αυτή ήταν μια από τις πρώτες επαναστατικές πράξεις στη Δυτική Ελλάδα. Στα τέλη Μαΐου 1821 πολέμησε στη μάχη του Βραχωρίου (Αγρινίου) δίπλα σε άλλους οπλαρχηγούς (Δημήτρη Μακρή, Αθανάσιο Ραζηκότσικα και Αλέξη Βλαχόπουλο). Τον Ιούλιο 1821 βρέθηκε στην Πάτρα όπου οι πελοποννήσιοι οπλαρχηγοί τον υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό. Τον επόμενο μήνα πολέμησε στη μάχη του Γηροκομείου Πατρών,  καθώς και σε άλλες. Το 1822 συγκέντρωσε δικό του σώμα και μετείχε στη μάχη του Πέτα (Ιούνιος1822) στηρίζοντας τον Αλέξ. Μαυροκορδάτο. Μετά την ήττα στο Πέτα μετέβη στην Πελοπόννησο όπου συνέχισε τις πολεμικές επιχειρήσεις. Το Νοέμβριο 1822 μετείχε στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου με το στράτευμά του και μετά τη λύση της πολιορκίας επέστρεψε στην Πελοπόννησο εφόσον οι σχέσεις του με τον Αλ. Μαυροκορδάτο που ήταν επικεφαλής της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος είχαν διαρραγεί. Κατά το διάστημα του εμφύλιου πολέμου (1824-1825) στήριξε αρχικά τον Θ. Κολοκοτρώνη και τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς, αλλά μετά βρέθηκε στο αντίπαλο στρατόπεδο. Πηγές αναφέρουν ότι ο Γρίβας μετέβη με το σώμα του και στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου αλλά δεν κατάφερε να αποβιβαστεί στην πόλη και έτσι επέστρεψε στο Ναύπλιο.

Το 1826 ο Γρίβας κατέλαβε το Παλαμήδι. Με την άφιξη του Ιω. Καποδίστρια παρέδωσε το φρούριο του Παλαμηδίου στον Κυβερνήτη και αποχώρησε για την ιδιαίτερη πατρίδα του μέχρι το 1831. Ο Γρίβας ήταν οπαδός του γαλλικού κόμματος του Ιω. Κωλέττη και εκλέχτηκε αρκετές φορές βουλευτής της επαρχίας του. Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου (1853-55), όταν ξέσπασαν απελευθερωτικά κινήματα στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία και την Ήπειρο, ο Γρίβας ανέλαβε τις επιχειρήσεις στην Ήπειρο. Το 1859 στράφηκε εναντίον του Όθωνα πρωτοστατώντας στις εξεγέρσεις κατά του βασιλιά. Καθώς όμως κινούνταν με το σώμα του από το Αγρίνιο προς την Αθήνα,  πληροφορήθηκε ότι ο Όθωνας είχε κηρυχθεί έκπτωτος κι έτσι παρέμεινε στο Μεσολόγγι μαζί με τους άνδρες του. Η προσωρινή Κυβέρνηση του Δ. Βούλγαρη έστειλε απεσταλμένους στο Μεσολόγγι για να απονείμουν στον Γρίβα το αξίωμα του στρατάρχη. Ο Γρίβας όμως ήταν ήδη άρρωστος και πέθανε στις 24 Οκτωβρίου 1862 στο Μεσολόγγι. Για τον Γρίβα έχει γραφτεί το γνωστό τραγούδι «Γρίβα μ’ σε θέλει ο βασιλιάς» (τσάμικο).

ΠΗΓΕΣ

• Καμπούρογλου Δημήτρης, Θεόδωρος Γρίβας. Βιογραφικόν Σχεδίασμα επί τη βάσει ανέκδοτων εγγράφων και σημειωμάτων, Αθήνα, Τυπογραφείο Π. Λεωνή, 1896. Προσβάσιμο στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών «Ανέμη»,  https://anemi.lib.uoc.gr. (ανάκτηση 8-4-2020)

• Εφ. Νέος Αριστοφάνης 11, 12.3.1894

• «Θεόδωρος Γρίβας» στον ιστότοπο «Η Νέα Εποχή», προσβάσιμο στο http://www.epoxi.gr/ (ανάκτηση 8-4-2020)