Η απόφαση για την ανέγερση του μνημείου του στρατηγού Χρήστου Καψάλη στον Κήπο των Ηρώων του Μεσολογγίου είχε ληφθεί το 1915 (Πηγή 1). Την μαρμάρινη προτομή φιλοτέχνησε ο γλύπτης και καθηγητής του Πολυτεχνείου Αντώνιος Σώχος (Πηγή 2), αντιγράφοντας απεικόνιση του ήρωα, σε ρεαλιστικό και ακαδημαϊκό ιδίωμα με κλασικιστικές επιρροές. Η προτομή είναι τοποθετημένη σε ψηλό βάθρο περίπου 2 μέτρων. Τα αποκαλυπτήριά της έγιναν στις 23.4.1926, κατά την έναρξη του τριήμερου εορτασμού για την συμπλήρωση των 100 χρόνων της Εξόδου (Πηγές 3-7).
Στο πλαίσιο των αποκαλυπτηρίων ο δισέγγονος και συνονόματος του αγωνιστή Χρήστος Καψάλης, γραμματέας της ελληνικής πρεσβείας στη Ρώμη, δώρισε στον Δήμο Μεσολογγίου 500 τόμους από τη βιβλιοθήκη του πατέρα του Χρήστου Καψάλη, τέως προέδρου του Αρείου Πάγου (Πηγή 9). Παράλληλα για τις εορτές της εκατονταετηρίδας εκδόθηκαν αναμνηστικά γραμματόσημα από το Υπουργείο Συγκοινωνιών (Πηγές 8, 9).
| ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]
Κήπος των Ηρώων. Μεσολόγγι  |
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
|
ΕΜΠΡΟΣ ΟΨΗ: ΧΡ. ΚΑΨΑΛΗΣ/ 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1826
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
|
|
Πληροφοριακά στοιχεία αρχειακών φωτογραφιών μνημείου
Καρτ-ποστάλ: Κήπος των Ηρώων, τάφος Κυριακούλη και Χ. Καψάλη.
Πηγή: Πολιτιστική – Ιστορική Βιβλιοθήκη της «Διεξόδου», Ιδιωτικό αρχείο Νικ. Π. Κορδόση.
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Την πρώτη μέρα του τριήμερου εορτασμού για την συμπλήρωση των 100 χρόνων της εξόδου (23.4.1926), εκτός από τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Χρ. Καψάλη, έγιναν και τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στρατηγού Μακρή στον Κήπο των Ηρώων και του Πρωθυπουργού Επ. Δεληγεώργη, στην πλατεία Μπότσαρη. Η τελετή των αποκαλυπτηρίων του Καψάλη έγινε το απόγευμα στις 18.30 μ.μ. στον Κήπο των Ηρώων, παρών ήταν ο υφυπουργός Νίδερ, εψάλη επιμνημόσυνη δέηση και εκφωνήθηκε λόγος από τον Δήμαρχο Μεσολογγίου Χρ. Ευαγγελάτο (Πηγές 3, 4).
Την επόμενη μέρα των αποκαλυπτηρίων, στην εφημερίδα Νεολόγος Πατρών (φ. 574), παρουσιάστηκε ο λόγος του Δημάρχου, στον οποίο είχαν αναφερθεί οι στίχοι «Το Μεσολόγγι σκέλεθρο γυμνό ξεζαρκωμένο δεν παραδίδει τ’ άρματα δεν γέρνει το κεφάλι, κρατεί για νεκροθάφτη του τον Χρήστο τον Καψάλη» (Πηγή 5).
Την τελευταία μέρα του εορτασμού, στις 25 Απριλίου 1926, παρέστη ο Πρωθυπουργός Πάγκαλος, ο οποίος μετέβη στον Κήπο των Ηρώων και παρέδωσε το χρυσό μετάλλιο της φρουράς του Μεσολογγίου, που είχε απονεμηθεί από την Συνέλευση της Τροιζήνας και δεν είχε αποδοθεί μέχρι τότε λόγω της Εξόδου. Έπειτα εκφώνησε λόγο όπου ανέφερε: «Το ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου και ο δαυλός του Καψάλη ήσαν φλόγες που εφώτισαν τον κόσμο δια την τύχην της Ελλάδος και συνεκίνησαν όλην την Ευρώπην». Μετά ακολούθησε ο λόγος του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Μενάδρου. Τον πανηγυρικό λόγο εκφώνησε ο ποιητής Κ. Παλαμάς και ακολούθησε η κατάθεση στεφάνου στο ηρώο από τον Δήμαρχο Αθηνών Πάτση (Πηγές 6, 7).
Στο πλαίσιο του εορτασμού της εκατονταετηρίδας της Εξόδου του Μεσολογγίου, είχε εκδοθεί γραμματόσημο αξίας 1 δρχ., το οποίο απεικόνιζε «τον Καψάλη κρατούντα τον δαυλόν και έτοιμον να θέση πύρ» (Πηγή 8).
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Πινακοθήκη, 1915, τ. 175, έτος ΙΕΙ' , σ. 105.
- Πινακοθήκη, 1924, τ. 274-276, έτος ΚΓΙ', σ. 68.
- Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 573_24-4-1926, σ. 1.
- Ευαγγελάτος Χρήστος, Ιστορία του Μεσολογγίου, Μεσολόγγι, 1959, σ. 99.
- Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 574_25-4-1926, σ. 1
- Εμπρός, αρ. φ. 10588, 26-4-1926, σ. 1.
- Νεολόγος Πατρών αρ.φ. 575_26-4-1926, σ. 1.
- ΦΕΚ 20, 18-1-1926, Περί αναμνηστικού γραμματοσήμου της εκατονταετηρίδος της Εξόδου του Μεσολογγίου».
- εφ. Ελεύθερος Τύπος, αρ. φ. 3310, 24-4-1926, σ. 4.
end faq