Τα αποκαλυπτήρια του ηρώου των Σουηδών φιλελλήνων στον Κήπο των Ηρώων πραγματοποιήθηκαν με κάθε επισημότητα, την Κυριακή 2 Απριλίου 1939, στην 113η επέτειο της Εξόδου της Φρουράς, επί δημαρχίας Χ. Ευαγγελάτου. Οι δαπάνες του μνημείου καλύφθηκαν από τον Ευγένιο Ευγενίδη (22.12.1882-22.4.1954) και τη Σουηδική Ατμοπλοϊκή Γραμμή (Svenska Orient Linien).
Το λιτά σμιλεμένο από σουηδικό γρανίτη μνημείο, ύψους 5,40 μ. και βάρους 8 τόνων, έχει στη βάση του, αντί για βάθρο, στρογγυλές πέτρες, βάρους επίσης 8 τόνων. Ολόκληρη η μνημειακή κατασκευή περιφράσσεται από έξι χαμηλές λίθινες στήλες, βάρους 2,5 τόνων και μια αλυσίδα, βάρους 390 κιλών, που τις συνδέει.
Οι συζητήσεις για την ανέγερση του μνημείου προς τιμήν των τεσσάρων πεσόντων Σουηδών ξεκίνησαν από τον Μάιο του 1938 με αλληλογραφία του δημάρχου Μεσολογγίου Χ. Ευαγγελάτου τόσο με τον Ευγενίδη- που ανέλαβε τη χορηγία- όσο και με τη Σουηδική πρεσβεία. Ως γενικός πρόξενος της Φινλανδίας στον Πειραιά, ο Ευγενίδης είχε αναλάβει μόλις τον προηγούμενο μήνα, στις 16 Απριλίου 1938, με δικά του έξοδα την ανέγερση του μνημείου για τον φιλέλληνα Φινλανδό Αδόλφο Σαςς (Gustav Adolf Sass), ενώ τον προηγούμενο χρόνο το 1938 μετά τα αποκαλυπτήρια του Ηρώου των Πολωνών φιλελλήνων χάρη στη δική του χορηγία των 500 χιλιάδων δρχ. είχε γίνει η θεμελίωση του «Ευγενίδειου Μελάθρου» για την ανέγερση Δημοτικού Θεάτρου (Πηγή 10). Η Σουηδική πρεσβεία ανακοίνωσε στον Ευαγγελάτο ότι οι επίσημοι θα κατέφθαναν στο Μεσολόγγι με τη θαλαμηγό ‘Birgitta’ όπου θα παρέθεταν δεξίωση και τόνιζαν ότι την ημέρα των αποκαλυπτηρίων δεν θα πραγματοποιούνταν τελετή για άλλο μνημείο, ούτε τα εγκαίνια του σχεδιαζόμενου τότε «Ευγενιδείου Μελάθρου», παρά μόνο μια επιμνημόσυνη δέηση στο Φινλαδικό μνημείο (Πηγές 1, 2).
| ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ]
Κήπος των Ηρώων. Μεσολόγγι  |
Η τελετή των αποκαλυπτηρίων του μνημείου των Σουηδών φιλελλήνων ξεκίνησε το πρωί με την υποδοχή των επισήμων κάτω από την ειδικά διαμορφωμένη για την περίσταση αψίδα με επιγραφή στα Σουηδικά, που καλωσόριζε τους καλεσμένους ενώ όλη η πόλη ήταν στολισμένη με σημαίες.
Ακολούθησε η δοξολογία στο ναό και κατόπιν η πορεία προς το μνημείο με επικεφαλής την εικόνα της Εξόδου που έφεραν φουστανελοφόροι, ενώ το πλήθος έραινε με λουλούδια την πομπή. Μπροστά στο μνημείο εκφωνήθηκαν οι πανηγυρικοί λόγοι από τον πρόξενο της Σουηδίας και τον δήμαρχο Χ. Ευαγγελάτο και κατατέθηκαν στεφάνια με το πλήθος να ζητωκραυγάζει υπέρ του βασιλιά και του Μεταξά. Αμέσως μετά παρατέθηκε από τον Δήμο το επίσημο γεύμα (Πηγές 3-9).
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
|
|
(στη μπροστινή πλευρά) ΕΙΣ/ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ/ ΣΟΥΗΔΩΝ/ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ/ ΚΑΤΑ ΤΟΝ/ ΥΠΕΡ ΤΗΣ/ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ/ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ/ ΑΓΩΝΑ
(στην πίσω πλευρά) SVENSKA ORIENTLINJEN/ RESTE VARDEN/ AD MCMXXXIX
ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Οι σχέσεις του Ευγενίδη με τη Φινλανδία, τη Σουηδία και το Μεσολόγγι ήταν στενές. Από το 1923 είχε ιδρύσει το δικό του ναυτιλιακό πρακτορείο με την επωνυμία Σκανδιναβικό Πρακτορείο Εγγύς Ανατολής (Scandinavian Near East), ως θυγατρική της Σουηδικής Ατμοπλοϊκής Γραμμής (Svenska Orient Linien). Tο 1938, μετά τα αποκαλυπτήρια του μνημείου των Πολωνών φιλελλήνων, χάρη στη δική του χορηγία των 500 χιλιάδων δρχ,. είχε γίνει η θεμελίωση του «Ευγενίδειου Μελάθρου» για να λειτουργήσει ως Δημοτικό Θέατρο (Πηγή 10).
Η Σουηδική πρεσβεία ανακοίνωσε στον Ευαγγελάτο ότι οι επίσημοι θα κατέφθαναν στο Μεσολόγγι με τη θαλαμηγό ‘Birgitta’ όπου θα παρέθεταν δεξίωση και τόνιζαν ότι την ημέρα των αποκαλυπτηρίων δεν θα πραγματοποιούνταν τελετή για άλλο μνημείο, παρά μόνο μια επιμνημόσυνη δέηση στο Φινλαδικό μνημείο (Πηγές 1, 2).
Όλα τα υλικά που απαρτίζουν το μνημείο εκτελωνίστηκαν ατελώς από τη Σουηδία με κοινή απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας και έφτασαν στην Πάτρα με το πλοίο ‘BIRKALAND’, τον Μάρτιο του 1939. Μαζί με αυτά τα υλικά κατέφθασαν και 21 Σουηδικές σημαίες, καθώς και 2 σήματα, βάρους 55 κιλών.
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γ.Α.Κ. Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Δημοτικά 1, Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, 1931-41, Φ.286, Μνημεία
- Γ.Α.Κ. Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Δημοτικά 1, Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, 1930-1940, Φ. 442, Γιορτές Εξόδου
- Έθνος, αρ. φ. 8761, 3-4-1939, σ. 8
- Ακρόπολις, αρ. φ. 3655, 4-4-1939, σ. 5
- Ελληνικόν Μέλλον, αρ. φ. 5350, 4-4-1939, σ. 6
- Η Πρωία, αρ. φ. 14-152, 4-4-1939, σ. 4
- Η Βραδυνή, αρ. φ. 5803, 3-4-1939, σ. 7
- Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 72, 2-4-1939, σ. 1, 5
- Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 73, 4-4-1939, σ. 1
- Ευαγγελάτος Χρήστος, Ιστορία του Μεσολογγίου, Μεσολόγγι, 1959, σ. 460
end faq