Στις 26 Απριλίου 1964 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της Ρωμαϊκής στήλης από τη διάδοχο του ελληνικού θρόνου Ειρήνη και τον πρεσβευτή της Ιταλίας. Η αλληλογραφία με την Ιταλική πρεσβεία για την αποστολή τμήματος αρχαίας ρωμαϊκής στήλης  για τη δημιουργία του Ηρώου Ιταλών Φιλελλήνων είχε ξεκινήσει από τον Μάιο του 1963. Το τμήμα της αρχαίας ρωμαϊκής στήλης διαστάσεων 2 X 1 X 0,09  αποστέλλεται από την Ιταλική εταιρεία ONOFRI & RUMBO στην Αθήνα και στη συνέχεια στις 22.4.1964 από την εταιρεία ελληνικών και διεθνών μεταφορών «Πρόοδος» Α.Ε. στο Μεσολόγγι (Πηγή 2). Μπροστά από τη στήλη υπάρχει εγχάρακτη μαρμάρινη επιγραφή.

Στο χώρο που ανεγέρθηκε η στήλη υπήρχε προηγούμενο μνημείο. Στις 17.11.1933 ο δήμαρχος Χ. Ευαγγελάτος με επιστολή του προς την Ιταλική πρεσβεία αιτείται αρωγή για την ανέγερση μνημείου προς τιμήν των δύο Ιταλών Ραζιέρι (οχυρωματοποιός που σκοτώνεται τον Ιούνιο του 1825) και Γιακουμόζι (Πασχάλης Γιαουκόμοζι, πυροβολητής που σκοτώνεται στο Βασιλάδι) (Πηγές 4, 5).

ΑΚΡΙΒΗΣ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ [ΠΕΡΙΟΧΗ] Κήπος των Ηρώων. Μεσολόγγι

Στις 9 Απριλίου του 1933, στην 107η επέτειο της εξόδου, έγιναν τα αποκαλυπτήρια της πλάκας που στάλθηκε από τη Ρώμη προς τιμήν των πεσόντων Ιταλών (Πηγές 1, 3), παρουσία του πρωθυπουργού Π. Τσαλδάρη, του Ιταλού πρέσβη, του δημάρχου Χ. Ευαγγελάτου και άλλων επισήμων, ενώ ο πρώτος γραμματέας της ιταλικής πρεσβείας κατέθεσε κλάδο δάφνης. Το απόγευμα της ίδιας μέρας πραγματοποιήθηκαν και τα εγκαίνια του Δημαρχιακού Μεγάρου (Πηγή 1).

Τα αποκαλυπτήρια έγιναν με τη συνήθη επισημότητα. Οι επίσημοι κατέφτασαν με τη βενζινάκατο «Έλλη» και πλήθος κόσμου τους υποδέχτηκε. Μετά τη δοξολογία η πομπή με επικεφαλής τρεις φουστανελοφόρους που κρατούσαν την εικόνα της Εξόδου κατευθύνθηκε στο μητροπολιτικό ναό του Κήπου των Ηρώων, ενώ σ’ όλη τη διάρκεια της πομπής ο κόσμος έραινε με λουλούδια τους επισήμους. Η είσοδος στο χώρο του Ηρώου συνοδεύτηκε από κανονιοβολισμούς από τα πυροβολεία των πολεμικών πλοίων και μετά την κατάθεση στεφάνων ακολούθησαν οι πανηγυρικοί λόγοι (Πηγές 6, 7, 8).

ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

(Σε μαρμάρινη ένθετη πλάκα στη βάση του κίονα) IL POPOLO ITALIANO/ AI CADUTI DI/ MISSOLUNGI/ Ο ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΛΑΟΣ/ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΑΣ/ ΕΝ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΩ

ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ / ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Γ.Α.Κ. Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Μνήμες εορτών Εξόδου, 2002
2. Γ.Α.Κ. Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Δημοτικά 1, Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, Μνημεία, 1931-1941, Φ. 248, υπ. (5-7), Κήπος Ηρώων, Μνημείο Ιταλών, 1964
3. Γ.Α.Κ. Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Δημοτικά 1, Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, 1930-1940, Φ.442, Γιορτές Εξόδου, 1933
4. Γ.Α.Κ. Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Δημοτικά 1, Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, Φ.286
5. Ευαγγελάτου, Γ. Χρήστου, Οι Φιλέλληνες. Εξ επισήμων αρχείων και έγκυρων πηγών, Αγγ, Αθ. Κλεισιούνη, εν Αθήναις, 1938, σ. 57
6. Εστία, αρ. φ. 13465, 8-4-1933, σ. 4
7. Εστία, αρ. φ. 13466, 9-4-1933, σ. 2
8. Βραδυνή, αρ. φ. 2933, 9-4-1933, σ. 3, σ. 6
9. Νεολόγος Πατρών, αρ. φ. 98, 10-4-1933, σ. 1, σ. 3, σ. 4

end faq